کره شمالی در دام ماجراجوییهای ترامپ
دونالد ترامپ رئیس جمهور ماجراجویی است که از همان ابتدای ورود به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاکنون، که بیش از هفت ماه از حضورش در کاخ سفید میگذرد، شعارها و مواضع هنجارشکنانه و تحریکآمیزی نسبت به بحثهای مختلف سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده آمریکا و نیز برخی از مسائل مهم بینالمللی داشته است. با این حال، وی در بیشتر موارد نتوانسته شعارها و مواضع خود را پیش ببرد و مجبور به عقبنشینی شده و یا دچار سردرگمی است.
ناکامی در لغو بیمه درمانی اوباما (Obamacare)، ایجاد دیوار در مرز مکزیک، وضع تعرفههای بالا بر واردات بهویژه از چین و بازنگری در توافق هستهای ایران (برجام)، عقبنشینی از مواضع سابق در مورد ناتو، اتحادیه اروپا، روسیه و شرق آسیا و همچنین سردرگمی در برخی موضوعات دیگر مانند مسائل خاورمیانه، مهاجران و … از جمله نمونههای بارز در این مورد به شمار میروند.
ترامپ در مواردی که موفق به اجرای تفکرات و شعارهای خود شده نیز با انتقادات فراوان مواجه بوده و منزوی شده است. نمونه بارز آن، خروج از پیمان آب و هوایی پاریس بود، که باعث رنجش جهانی بهویژه در میان نزدیکترین متحدان ایالات متحده شد. تنها در یک مورد رئیس جمهور ماجراجوی آمریکا توانسته با موفقیت دستورکار خود را بر اساس اجماع داخلی و بینالمللی پیش ببرد و آن بحث کره شمالی است.
کره شمالی همیشه مغضوب همه دولتهای آمریکا و مورد انتقاد و فشار جامعه بینالمللی بوده است، اما با وجود این، موفقیت دولت ترامپ در تشدید فضای امنیتی علیه این کشور و ایجاد اجماع داخلی و جهانی در برخورد با پیونگیانگ موضوع مهمی است. اما آیا این موفقیت واقعاً دستاورد سیاست خارجی ترامپ است؟ تردیدی نیست که ترامپ فرد چالشطلبی است و نشان داده است در برانگیختن و تحریک دیگران مهارت و جسارت بالایی دارد.
با این حال، وی در موارد کمی توانسته از این ویژگیها و تواناییهای خود برای پیشبرد شعارها و مواضع خویش بهره گیرد؛ که مهمترین آن، موضوع کره شمالی است. در هیچ مورد دیگری ترامپ به این اندازه در ایجاد فضای لازم و مناسب برای برخورد با موضوعات دستورکار سیاست خارجی خود موفق نبوده است. ترامپ نسبت به دیگران و حتی متحدین نزدیک آمریکا نیز مواضع چالشبرانگیز و تحریکآمیزی داشته است، اما نه تنها نتوانسته موفق شود اهداف و نیات خود را پیش ببرد، بلکه در موارد بسیاری تنها مانده و منزوی شده است.
بنابراین، بهنظر میرسد تشدید فضای امنیتی علیه کره شمالی و فشار گستردهتر علیه این کشور بیش از آنکه دستاورد دولت ترامپ باشد، به مسائل دیگری برمیگردد. مهمترین نکته در این مورد، نوع پاسخ پیونگیانگ به ماجراجوییها و چالشطلبیهای عمدتاً لفظی ترامپ است. ترامپ مواضع تند و بیپروایی علیه بسیاری از کشورها داشته است و همچنان به برخی از آنها نیز ادامه میدهد، اما تجربه نشان میدهد اینکه مخاطبان مواضع وی چگونه به او پاسخ دهند بسیار مهم است.
افراد با ویژگیهای شخصیتی چالشطلب و ماجراجو، هویت و وجود خود را در ایجاد چالش و ماجراجویی تعریف میکنند و زمانی موفق میشوند که دیگرانی به سخنان و اقدامات آنها پاسخ مثبت دهند و با آنها وارد چالش شوند. کسی که به رفتارها و اقدامات اینگونه افراد پاسخ مثبت دهد، در واقع خود را در دام آنها انداخته است.
کره شمالی به چالشطلبیها و ماجراجوییهای ترامپ پاسخ مثبت داده است و این نیز عمدتاً به دلیل برخی ویژگیهای مشترک شخصیتی رهبر پیونگیانگ با رئیس جمهور ایالات متحده آمریکاست. چنین روند و تقابلی میتواند هزینه بسیار سنگینی برای مردم هر دو کشور و جهان داشته باشد. اجتناب از افتادن در چنین روندی شرط عقل است و لازمه حکومتداری در جهان امروز به شمار میآید. پاسخ افراد ماجراجو و چالشطلب باید نه در میدانی که آنها ترسیم کردهاند، بلکه باید در میدان و با ابزاری و سازوکاری داد که نقطه پاسخدهنده است.