آمریکاامنیتتروریسممنطقه‌اییادداشت راهبردی

راهبرد جدید ضدتروریسم ایالات متحده آمریکا

دولت ترامپ اخیراً سند «استراتژی ملی مقابله با تروریسم»[۱] را منتشر کرده است. این دومین باری است که سندی با این عنوان توسط دولت آمریکا ارائه می‏‌شود. اولین بار سندی با این عنوان در سال ۲۰۱۱ یعنی دوران ریاست جمهوری باراک اوباما منتشر شد. البته قبل از اوباما، سندی تحت عنوان «استراتژی ملی مبارزه با تروریسم»[۲] در سال‏‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۶ از سوی دولت جورج بوش منتشر شده بود.

در استراتژی ملی مقابله با تروریسم دولت ترامپ، اتهاماتی متوجه جمهوری اسلامی ایران شده است. در این سند ادعا شده که ایران به‏ مثابه مهم‏‏ترین دولت حامی تروریسم، تهدیدهایی متوجه آمریکا و جهان می‌‏کند و وعده داده شده که آمریکا با این تهدیدها و آنچه رئیس جمهور آمریکا در مقدمه این سند از آن به‏ عنوان «شبکه‏ تروریستی جهانی ایران» نام برده، مقابله خواهد کرد.

دشمنان آمریکا

بر اساس استراتژی ملی مقابله با تروریسم منتشرشده توسط دولت ترامپ، آمریکا و متحدانش با چشم‌‏انداز تروریستی پیچیده روزافزونی مواجه‏ هستند و طیف متنوعی از بازیگران تروریستی از تکنولوژی‌‏ها و تاکتیک‌‏های نوین برای پیشبرد دستورکارهای خود استفاده می‏‌کنند. همچنین، در این سند گفته شده که به موازات افزایش شمار گروه‏‌ها، شبکه‏‌ها و افرادی که از روندهای جهانی مانند ظهور شیوه‏‌های امن‌‏تری از ارتباطات، گسترش رسانه‌‏های اجتماعی و جمعی و بی‌‏ثباتی مستمر در برخی مناطق بهره‌‏برداری می‏‌کنند، تهدید تروریسم برای آمریکا به‏‌شکل پویاتر و گسترده‌‏تری در حال رشد است.

این سند، از «تروریست‏‌های اسلام‏‌گرای رادیکال»[۳] به‏‌عنوان تهدید اصلی تروریستی فراملی برای آمریکا و منافع حیاتی آن نام برده است. در رأس این تهدید، داعش و القاعده قرار گرفته‏‌اند که «پیوسته نیت و توانایی حمله به میهن[۴] و منافع آمریکا و تداوم طرح‌‏ریزی حملات جدید و الهام‌‏بخشی به افراد مستعد برای انجام اعمال خشونت‏‌آمیز در درون آمریکا را نشان داده‌‏اند».

همچنین، در این سند عنوان شده که این گروه‌‏ها درصدد بهره‌‏برداری از ضعف حکمرانی، مناقشه‌‏ها، بی‌‏ثباتی‌‏ها و مظالم سیاسی و مذهبی دیرینه برای حذف نفوذ آمریکا در کشورهای اسلامی و بازسازی جامعه اسلامی [خلافت] هستند. علاوه بر این، این گروه‌‏ها روش‌‏هایی را برای به چالش‌‏کشیدن اقدامات ضدتروریستی آمریکا ایجاد کرده‌‏اند؛ از جمله ایجاد نهادهای حکومتی شبه‏‌دولتی در پناه‏گاه‏‌های‏شان، به‏‌کارگیری ابزارهای انفجاری پیچیده برای غلبه بر ابزارهای امنیت هوایی و استفاده از تولیدات رسانه‌‏ای با کیفیت بالا برای استخدام افراط‏‌گرایان در غرب.

در استراتژی ملی مقابله با تروریسم دولت ترامپ، اولویت به تهدید داعش داده شده است؛ هرچند از تهدید القاعده نیز به‏‌عنوان «تهدیدی پایدار» برای میهن و منافع آمریکا در سراسر جهان سخن گفته شده است. بوکوحرام، تحریر طالبان پاکستان و لشکر طیبه از جمله گروه‌‏های دیگری هستند که هرچند توان و انگیزه‌‏های کمتری برای حمله به میهن آمریکا و منافع این کشور دارند، اما هنوز هم تهدیدهایی متوجه اشخاص و منافع آمریکایی در خارج می‏‌کنند و یا اینکه به‌‏واسطه روابط‏شان با داعش و القاعده، تهدید بالقوه‏‌شان علیه منافع آمریکا افزایش یافته است.

پس از تروریسم اسلام‏گرای رادیکال، ایران در این سند به ‏عنوان تهدید دیگری برای آمریکا مطرح شده است. در این مورد، اتهاماتی مبتنی بر حمایت از گروه‏‌های شبه‏‌نظامی و تروریستی در سراسر خاورمیانه و پرورش شبکه‌‏ای از عاملان که تهدیدی را بر آمریکا و جهان تحمیل می‌‏کنند، به ایران وارد شده است. گفته ‏شده که این گروه‏‌ها به ‏ویژه حزب‏ الله لبنان در همکاری با ایران، از تروریسم و ابزارهای نامتقارن دیگری برای گسترش نفوذ خود در عراق، لبنان، سرزمین‏‌های فلسطینی، سوریه، یمن و بی‌‏ثبات‏‌سازی رقبای‏شان استفاده می‏‌کنند. در مورد حزب ‏الله عنوان شده که این گروه دارای قدرت اطلاعاتی و نظامی، ذخایر بزرگی از تسلیحات پیچیده و شبکه گسترده‌‏ای از عاملان و هواداران در خارج از جمله افرادی در آمریکاست.

همچنین، به نیروی قدس سپاه پاسداران اشاره شده و این ادعا که ایران از این نیرو، که بازوی پشتیبانی اصلی تروریستی آن است، برای حمایت مالی و مادی، آموزش و هدایت حزب ‏الله و گروه‌‏های عملیاتی شیعی دیگر در بحرین، عراق، سوریه و یمن استفاده می‏‌کند، مطرح شده است. همچنین، نیروی قدس به حمایت از حماس و گروه‌‏های فلسطینی دیگر متهم شده است. بر این اساس، ادعا شده که نیروی قدس سپاه پاسداران با عاملانی که در سراسر جهان دارد، توانایی هدف‏ قراردادن منافع آمریکا و احتمالاً خاک این کشور را دارد.

علاوه بر دو تهدید فوق، در این سند گفته شده که طیف گسترده‏‌ای از جنبش‏‌های جدایی‌‏طلب، انقلابی و ملی‏‌گرا در خارج که از خشونت استفاده می‏‌کنند و تمایل به بی‌‏ثبات‏‌سازی جوامع دارند، زندگی آمریکایی‏‌ها را به خطر می‏‌اندازند. جنبش مقاومت شمال اروپا[۵] و گروه اقدام ملی نونازی[۶] دو نمونه‏‌ای هستند که در این مورد به آنها اشاره شده است. گفته شده که این گروه‏‌ها ممکن است از هدف قراردادن منافع آمریکا پرهیز کنند، اما ترورها و بمب‌‏گذاری‏‌های پی‏‌درپی‏‌شان علیه اهداف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، اشخاص و منافع آمریکایی در خارج را در معرض خطر قرار می‌‏دهد.

تروریست‌‏های داخلی، آخرین تهدیدی هستند که در این سند به آن‏ها پرداخته شده است. عنوان شده است که این تروریست‏‌ها نه از ایدئولوژی اسلام‌‏گرای رادیکال، بلکه از اشکال دیگر افراط‏‌گرایی خشونت‌‏آمیز انگیزه می‏‌گیرند؛ مانند تندرو‏های نژادگرا، افراطیون حامی حقوق حیوانات، تندروهای طرفدار محیط زیست، افراط‏‌گرایان طرفدار ایده شهروند مستقل[۷] و تندروهای شبه‏‌نظامی. چنین گروه‏‌هایی در تلاش برای پیشبرد دستورکارهای خود از طریق اعمال خشونت‌‏آمیز و مبتنی بر زور هستند. گفته شده که تروریسم داخلی در آمریکا و قربانیان و هزینه‏‌های آن در حال افزایش است.

راه‏کارهای مقابله با تروریسم      ‏   

علاوه بر تعیین دشمنان تروریستی آمریکا، استراتژی ملی مقابله با تروریسم دولت ترامپ برنامه‏‌ها و راه‏کارهایی در زمینه‌‏های مختلف از جمله تعقیب تهدیدهای تروریستی از مبدأ؛ جلوگیری از دسترسی تروریست‏‌ها به منابع حمایت مالی، مادی و لجستیکی؛ مدرن‏ و یکپارچه‏‌کردن مجموعه‌‏ای از ابزارها و مجوزهای مرزی آمریکا برای مقابله با تروریسم و حفاظت از میهن؛ حفاظت از زیرساخت‏‌های آمریکایی و ارتقای آمادگی مقابله با تروریسم؛ مقابله با تلاش‏‌های تروریست‏‌ها در ترویج افرا‏ط‌‏گرایی و استخدام نیرو و تقویت قابلیت‏‌های ضدتروریستی شرکای بین‌‏المللی برای مقابله با تروریسم ارائه کرده است.

تأکید بر همکاری با شرکا در برخورد با تروریسم، یکی از موضوعات مهم این سند است که مورد توجه تحلیل‌‏گران قرار گرفته است. در این سند گفته شده که «این استراتژی، آمریکا را در اولویت قرار می‏‌دهد[۸] و بر حفاظت از میهن از طریق افزایش استحکام مرزها، تقویت وضعیت امنیتی در همه ورودی‏‌ها به خاک آمریکا، حفاظت از زیرساخت‏‌های حیاتی و تسهیل آمادگی مقابله با تروریسم تأکید دارد». با این حال، بلافاصله پس از آن عنوان شده که «این استراتژی این مسئله را به رسمیت می‌‏شناسد که در اولویت‏‌بودن آمریکا به معنای آمریکا به ‏تنهایی[۹] نیست…». برخی معتقدند این نوعی تحول آرام در شعار معروف «اول آمریکا» ترامپ است. 

نتیجه‌‏گیری

استراتژی ملی مقابله با تروریسم دولت ترامپ به ترتیب اولویت، تروریسم اسلام‌‏گرای رادیکال (داعش، القاعده و گروه‌‏های دیگری مانند بوکوحرام، لشکر طیبه و تحریر طالبان پاکستان)، ایران و گروه‏‌های حامی آن، برخی گروه‏‌های ملی‌‏گرا، تجزیه‏‌طلب و انقلابی و تروریسم داخلی را چهار تهدید تروریستی برای آمریکا معرفی کرده است.

تفاوت این سند با استراتژی ملی مقابله با تروریسم ۲۰۱۱ آمریکا در این است که استراتژی ۲۰۱۱ کاملاً متمرکز بر القاعده و زیرشاخه‏‌ها و هوادارانش بود و در آن به موارد دیگر از جمله حزب‏ الله، حماس، فارک (نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا)، گروه‌‏های تروریستی در درون آمریکا و اتهام حمایت ایران و سوریه از تروریسم به صورت حاشیه‏‌ای به ‏عنوان نگرانی‏‌های تروریستی دیگر آمریکا که باید به آن‏ها توجه شود، اشاره شده بود.

در حالی که نسخه اخیر، تهدیدهای تروریستی متنوعی را مطرح، داعش را در صدر تهدیدات تروریستی آمریکا و همچنین، تهدید ایران را بسیار برجسته کرده که با توجه به دیدگاه بدبینانه و به ‏شدت افراطی دولت ترامپ و به ‏ویژه مقامات سیاست خارجی و امنیت ملی او نسبت به جمهوری اسلامی ایران، موضوع عجیبی نیست.

به هر حال، آن‏ها در چارچوب کارزار فشار حداکثری علیه ایران، تلاش می‏‌کنند از هر فرصتی برای برجسته‏‌کردن تهدید جمهوری اسلامی ایران و القاء ضرورت برخورد با چنین تهدیدی استفاده می‏‌کنند. لیست دولت‏‌های حامی تروریسم آمریکا بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت باشد، همیشه موضوعی سیاسی بوده و همواره از آن به ‏عنوان ابزاری برای فشار بر کشورهای مخالف آمریکا استفاده شده است.

برای نمونه، ترامپ در سال ۲۰۱۷ در پی افزایش تنش‌‏ها با پیونگ‌‏یانگ، کره شمالی را به فهرست کشورهای حامی تروریسم افزود، اما در استراتژی ملی مقابله با تروریسم دولت او هیچ نامی از کره شمالی برده نشده است (به‏ دلیل تحولی که در روابط آمریکا و کره شمالی اتفاق افتاده است). در ضمن، نام هیچ‏کدام از حامیان اصلی حامی تروریسم از جمله عربستان سعودی در لیست تهدیدهای تروریستی آمریکا نیست؛ در حالی که رژیم سعودی به‌‏عنوان حامی ایدئولوژی افراطی- تکفیری وهابیت، نقش بی‏‌بدیلی را در شکل‏‌گیری بسیاری از ایده‏‌ها و گروه‏‌های افراط‏‌گرا و تروریستی در سراسر جهان ایفا کرده است.

[۱] National Strategy for Counterterrorism

[۲] National Strategy for Combating Terrorism

[۳] Radical Islamist terrorists

[۴] Homeland

[۵] Nordic Resistance Movement

[۶] Neo-Nazi National Action Group

[۷] Sovereign citizen extremism

[۸] America First

[۹] America alone

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا