کرونا و پیامدهای آن برای آمریکا و جهان
در طی ماه‌های اخیر، وضعیت اضطراری در کشورهای مختلفی نظیر چین، ایران و آمریکا اعلام شده است و عموم کشورها در حال دست و پنجه نرم کردن با ویروس کرونا هستند. این ویروس روال معمول کشورها را به‌هم ریخته است و تبدیل به اولویت اصلی تهدیدات و اقدامات امنیتی این کشورها شده است.
جهان پیشتر نیز مواردی مشابه کرونا را تجربه کرده است؛ به عنوان مثال، طاعون بزرگ در سال‌های ۱۳۴۶-۱۳۵۱ که منجر به کشته‌شدن ۷۵ تا ۲۰۰ میلیون از مردم جهان و ۳۰ تا ۶۰ درصد اروپاییان شد. پس از جنگ جهانی اول نیز آنفولانزا همه‌گیر شد و در حدود یک سوم مردم جهان را مبتلا کرد. موارد دیگری نظیر سارس و مرس هم در دهه اخیر شیوع پیدا کردند که البته همانند موارد اول همه‌گیر نشدند.
در نوشتار ذیل، تلاش می‌شود تا به تاثیر ویروس کرونا بر آمریکا و برخی تاثیرات جهانی شیوع آن، اشاره شود.
کرونا در آمریکا
اولین مورد تأییدشده از همه‌گیری ویروس کرونا درآمریکا در ۲۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ اعلام شد. در تاریخ ۲۵ فوریه، مقامات بهداشتی آمریکا از جمله مرکز کنترل و پیشگیری بیماری گزارش دادند که آنها انتظار همه‌گیری ویروس را در این کشور دارند و از مقامات درخواست کردند تا از تجمعات جلوگیری کنند. این مرکز در ۲ مارس، انتشار تعداد آزمایش‌های انجام شده را متوقف کرد.
اما این موضوع، ترامپ را که پیشتر این ویروس را برای امریکا تهدیدی جدی تلقی نمی‌کرد، مجبور به تغییر موضع کرد و اعلام وضعیت جنگی کرد. با این حال، مشی سیاسی ترامپ و بی‌اعتنایی وی به بسیاری از قواعد سیاسی و بین‌المللی کار مبارزه با این ویروس را برای ایالات متحده دشوار کرده است. از جمله این قواعد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترامپ مخالف سازمان‌های بین المللی و بی‌اعتماد به آنها است و حتی در برخی موارد کمک‌های آمریکا به آنها را کاهش داده است؛ این ویژگی او منجر به تضعیف این سازمان‌ها و کاهش توان اقدام مشترک در سطح جهان شده است. از این قبیل اقدامات می‌توان به سازمان بهداشت جهانی و همچنین سازمان ملل متحد را نام برد؛
- سیاستمداران پوپولیستی نظیر ترامپ، به بدنه علمی و زیرساخت‌های تحقیقاتی و نظرات کارشناسان بی‌اعتمادند و بودجه آنها را نیز کاهش می‌دهند؛
- ترامپ در سال ۲۰۱۸، بخش دفاع بیولوژیک و امنیت و سلامت جهانی شورای امنیت ملی آمریکا را تعطیل کرد و بولتون، رئیس آن (تیموتی زیمر) را اخراج کرد [۱][۲]؛
- ترامپ توان سازمان‌های آمریکا را برای پاسخ به چنین مواردی در سطح جهان و همچنین تاثیرگذاری بین‌المللی کاهش داد. به عنوان مثال او بودجه و نیروهای وزارت خارجه، USAID و آژانس مدیریت اضطرار فدرال را کاهش داد؛
- نادیده‌گرفتن بحران کرونا توسط ترامپ در ابتدای ورود به آمریکا و عدم اطلاع‌رسانی عمومی به‌موقع؛
- و نهایتا اعمال تحریم‌ها علیه کشورهایی نظیر ایران که توان مقابله با کرونا در آن کشورها را کاهش داده است.
پیامدها برای آمریکا و جهان
شیوع کرونا و اقداماتی که در بالا ذکر شدند، باعث تشدید بحران کرونا در سطح جهان و در داخل آمریکا شد و تاثیراتی در سطح جهان و در داخل آمریکا ایجاد کرده است که عبارتند از:
- افت سهام شرکت‌های آمریکایی نظیر JPMorgan، Boeing Royal Carribean ، Starbucks و شرکت‌های حمل و نقل نظیر کشتیرانی و هواپیمایی؛
- سقوط ۱۰ هزار واحدی داوجونز و S&P معادل ۳۲ درصد؛
- کاهش کمی میزان تولیدات وابسته به چین و عدم تناسب در زنجیره تولید نظیر آیفون و کامپیوترها؛
- تضعیف جهانی‌شدن نولیبرال و تقویت ملی‌گرایی‌های پوپولیستی که در اوایل ۲۰۰۰ آغاز گردید؛
- تقویت نقش و مفهوم دولت قدرتمند و افزایش مداخله آن در اقتصاد؛
- استفاده از دستورالعمل دوران رکود بزرگ (خصوصا در آمریکا)؛
- افزایش حس تنهایی و انزوا در اثر قرنطینه در بین مردم که اثری معادل ۱۵ سیگار در روز را برای سلامتی دارد؛ همچنین فقدان روابط اجتماعی عامل ۲۶ درصداز مرگ و میرهاست؛
- قدرت‌گرفتن چین به عنوان یک رهبر با ارائه مدل مبارزه با کرونای خود به عنوان یک الگو و همچنین ارسال کمک‌های بشردوستانه؛ ( آمریکا دچار ضعف حکمرانی در داخل، ناتوانی در هماهنگ‌سازی و اقدام مشترک جهانی و ناتوانی در تامین کالاهای ضروری حتی برای خود است)
- تقویت مفهوم “ما” و “دیگری” در سرتاسر جهان و حتی میان جوامع محلی در داخل کشورها؛ (نمونه‌های آن را می‌توان در ممانعت از ورود مردم سایر شهرها توسط مردم بومی مشاهده کرد)
- کاهش نقش سیاسیون در امور تصمیم‌گیری کشورها و تقویت نخبگان و خصوصا پزشکان؛ (در این راستا دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی جلودار در تعطیلی، آموزش آنلاین، مشاوره در سیاستگذاری عمومی و تحقیقات بر روی کروناهستند)
- تقویت جایگاه اهمیت تکنولوژی و عصر اطلاعات و زیرساخت‌های سایبر، رسانه اجتماعی و مسائل مبتنی بر سایبر مانند کار از راده دور، آموزش از راه دور و … و کاهش قوانین مرتبط با ابزارها و نرم‌افزارهای آنلاین؛
- اهمیت‌یافتن وضعیت سلامتی و بهداشتی عموم مردم و تسهیل قوانین مرتبط با آن؛
- کاهش قیمت نفت و تاثیر آن بر رفاه مردم برخی کشورها (خصوصا در خاورمیانه) از یکسو و همچنین تلاش کشورهای فرصت‌طلبی چون آمریکا در تکمیل ذخایر خود و پیش‌خرید آنها؛
- تقویت جایگاه علوم پوزیتیویستی و آزمایشگاهی؛
- بروز احتمال یک رکود اقتصادی و بحران مالی دیگر در صورت استمرار کرونا و فاصله‌گذاری اجتماعی؛
- تقویت قدرت دولت فدرال در آمریکا و بهبود محبوبیت ترامپ در افکار عمومی[۳]؛
- و نهایتا افزایش خرید محصولات سلامت محور و مواد غذایی نظیر کنسروها و … در راستای آمادگی برای قرنطینه از سوی مردم کشورها[۴].
در این راستا، واکنش ریاست جمهوری آمریکا نسبت به کرونا، چینی‌خواندن آن و بیان جملات نژادپرستانه بود. به عبارت دیگر ترامپ تلاش کرد تا به پیروی از اسلافش (جانسون؛ اعلام جنگ علیه فقر، نیکسون؛ اعلام جنگ علیه مواد و بوش اعلام جنگ علیه تروریسم نمود)، خود را نیز در وضعیت جنگ علیه کرونا نشان دهد. او همچنین تلاش کرد تا با نسبت‌دادن این ویروس به دولت چین و دشمن‌سازی، به‌نوعی خود را در مبارزه با چین و با محوریت کرونا نشان داده و از این طریق، مردم را نسبت به حمایت از خود سوق داده و تصویر خود را در اذهان عمومی بهبود بخشد. هم اکنون نیز ترامپ تلاش کرده است تا سیاست‌های پیشین خود نظیر سیاست‌های مهاجرتی، ساخت دیوار جنوبی و … و کلیه تلاش‌های ملی‌گرایانه و نوانزواگرایانه‌اش را در راستای منافع ملی نشان دهد و از طرف دیگر در حال ساده‌سازی برخی قوانین بهداشتی و سایبری است. دولت آمریکا همچنین بسته‌هایی را نیز در راستای حمایت از مردم و مشاغل تصویب کرده است.
نتیجه‌گیری
در نهایت می‌توان گفت که ویروس کرونا در واقع کاتالیزور فرآیندی است که از مدت‌ها پیش شروع شده است و آن چیزی نیست جز تضعیف جهانی‌شدن و در بهترین حالت می‌توان گفت که فرآیند چند منطقه‌ای‌شدن و شکل‌گیری جهانی متشکل از چند منطقه تنها حالت محتمل در آینده است. آنچه که کرونا ثابت کرد آن است که در مواقع ضروری، همه کشورهای به دنبال منافع ملی و تامین امنیت شهروندان خود هستند و حتی در اتحادیه اروپا نیز، علنا تلاشی جدی در راستای کمک به کشورهای ایتالیا و اسپانیا صورت نگرفت. اقداماتی که می‌توان در امیدوارانه‌ترین حالت از دولت‌های جهان انتظار داشت نیز شامل کاهش تعرفه و از میان بردن موانع تولید، صادرات و واردات محصولات پزشکی هستند. همچنین باید تحریم‌های پزشکی و دارویی وضع شده بر کشورهایی نظیر ایران، کره شمالی و ونزوئلا نیز تعلیق گردند.
طه اکرمی / دکتری مطالعات آمریکا
[۱] به علت تصمیمات ترامپ در رابطه با بودجه، صرفا ۸ لابراتوار از ۱۰۰ لابراتوار موجود در آمریکا، امکان تست برای کرونا را دارند.
[۲] در سال ۲۰۱۹، بودجه دفاعی آمریکا ۷۳۸ میلیارد دلار بود و تمرکز آن بر توسعه توانمندی‌ها برای مبارزه با قدرت‌های بزرگ قرار داشت. در همین سال، شاهد هستیم که کمتر از یک صدم بودجه (۶٫۵ میلیارد دلار) بابت مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در نظر گرفته شده است.
[۳] یکی از علل تندترشدن انتقادات نسبت به ترامپ در همین راستاست؛ رقبای ترامپ و خصوصا دموکرات‌ها نسبت به افزایش محبوبیت ترامپ پس از کرونا و تاثیر آن در انتخابات، نگران‌اند.
[۴] در کشورهایی نظیر آمریکا شاهد این موضوع هستیم که مردم بابت تهیه مواد غذایی نظیر آب، دستمال توالت و … به جان یکدیگر افتاده‌اند و لذا شاهد افول اخلاقیات بودیم.
