کنفرانس امنیتی مونیخ؛ تلاش برای بازسازی فضای امنیتی علیه ایران
پنجاه و سومین کنفرانس امنیتی مونیخ از ۱۷ تا ۱۹ فوریه ۲۰۱۷ (۲۹ بهمن تا ۱ اسفند ۱۳۹۵) در هتل «بایرشیر هوف» شهر مونیخ آلمان برگزار شد و بر اساس سنت مرسوم این کنفرانس، جمعی از مقامات ارشد سیاست خارجی، نظامی و امنیت ملی کشورهای مختلف و نیز گروهی از کارشناسان و تحلیل‌گران برجسته به‌ویژه در حوزه مسائل امنیتی در آن حضور یافتند تا در مورد مسائل راهبردی جهان به‌خصوص نگرانی‌های امنیتی مشترک به بحث و تبادل‌نظر بپردازند.
تاثیر انتخاب ترامپ بر کنفرانس
انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، آینده ناتو، روابط اتحادیه اروپا و روسیه، جنگ سوریه، آینده روابط فراآتلانتیک، وضعیت امنیتی در منطقه آسیا- پاسیفیک و شبه‌جزیره کره، همکاری میان اعضای اتحادیه اروپا در زمینه های دفاعی و امنیتی، تروریسم، جنگ اطلاعاتی(۱)، تهدیدهای عمده برای بهداشت و سلامت جهانی و نیز امنیت زیست‌محیطی از جمله مهم‌ترین دستورکارها این کنفرانس بود. تقریباً همۀ محورهای کنفرانس تحت تأثیر فضای جدید در آمریکا پس از انتخابات ریاست جمهوری این کشور و روی کار آمدن دونالد ترامپ بود.
به هر حال، اینکه آمریکا به‌عنوان قدرتمندترین و تأثیرگذارترین کشور در نظام بین الملل چه کنش یا واکنشی نسبت به مسائل مختلف جهانی از خود نشان خواهد داد، موضوع بسیار مهمی است؛ به‌ویژه که دولت جدیدی در این کشور بر سر کار آمده، که رویکرد آن در سیاست خارجی نسبت به روند و جریان اصلی حاکم بر این حوزه، غیرمتعارف و دارای ابهام زیادی است و همگان در تکاپوی شناخت بیشتر خطوط فکری و اقدامات احتمالی آن به سر می‌برند. مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا و برخی دیگر از مقامات این کشور در کنفرانس امنیتی مونیخ حضور داشتند و به تبیین مواضع آمریکا در مسائل مختلف جهانی پرداختند.
تلاش برای بازسازی فضای امنیتی علیه ایران
چون جمهوری اسلامی ایران بازیگری ذی‌نفع و تأثیرگذار در مسائل امنیتی منطقه‌ای و جهانی است و یکی از موضوعات مهم سیاست خارجی آمریکاست، در این‌گونه کنفرانس‌ها معمولاً مقامات آمریکایی در مورد مسائل مرتبط با آن موضع می‌گیرند. در کنفرانس امنیتی مونیخ نیز معاون رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود به ایران اشاره کرد و اتهاماتی را علیه کشورمان مطرح نمود.
پنس گفت ایران دولت پیشرو در حمایت از تروریسم است و همچنان به سیاست بی‌ثبات‌سازی منطقه ادامه می‌دهد. او ادعا کرد با توجه به برداشته‌شدن تحریم‌های هسته‌ای تحت برجام، ایران منابع بیشتری برای هزینه‌کردن در این‌گونه امور دارد. معاون رئیس جمهوری آمریکا همچنین گفت: «اجازه بدهید صریح بگویم: در دولت ترامپ، آمریکا کاملاً به اینکه تضمین کند ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد که بتواند کشورهای ما و دوستان‌مان در منطقه به‌ویژه اسرائیل را تهدید نماید، پایبند خواهد ماند».
برخی دیگر از مقامات آمریکایی مانند سناتور لیندسی گراهام نیز که در این کنفرانس شرکت کرده بودند، سخنانی علیه کشورمان مطرح کردند. با وجود این، لحن آمریکایی‌ها در مورد جمهوری اسلامی ایران تفاوت چندانی نسبت به گذشته نداشت و نمی‌توان از آن نتیجه خاصی گرفت. در مقابل، رقبا و دشمنان منطقه‌ای ایران مواضع بسیار تندی علیه کشورمان اتخاذ کردند. وزیر دفاع اسرائیل و وزرای امور خارجه ترکیه و عربستان سعودی بخش عمده‌ای از تلاش‌شان در این کنفرانس بر تهدید جلوه‌دادن ایران متمرکز بود.
اویگدور لیبرمن وزیر دفاع رژیم صهیونیستی هم در سخنرانی خود در یکی از پنل‌های کنفرانس و هم در ملاقات با مقام‌های مختلف به‌ویژه وزیر دفاع آمریکا، کاملاً بر ایران تمرکز داشت و تلاش زیادی انجام داد تا ریشه همۀ مشکلات منطقه را به ایران ربط بدهد. مولود چاوش اوغلو و عادل الجبیر وزرای خارجه ترکیه و عربستان نیز در مواضع مشابهی تلاش کردند ایران را عامل بی‌ثبات‌سازی منطقه و مسائل و مشکلات آن جلوه دهند.
به‌نظر میرسد هماهنگی مواضع دشمنان و رقبای جمهوری اسلامی ایران در منطقه و طرح اتهام‌های‌شان علیه کشورمان با صدای بلند در مقطع کنونی ناشی از برداشت آن‌ها نسبت به تغییر وضعیتی است که با روی کار آمدن ترامپ در آمریکا ایجاد شده است. در واقع، آن‌ها که نسبت به مواضع دولت اوباما در مورد منطقه و ایران عصبانی و گله‌مند بوده و اقدامات دولت سابق آمریکا را در راستای شکستن حصار امنیتی علیه کشورمان قلمداد می‌کنند، بر این باورند که با روی کار آمدن دولت جدید در ایالات متحده آمریکا، وضع دگرگون شده و شرایط برای بازسازی فضای امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران فراهم گشته است.
راهبرد ایران
این تلاش‌ها برای بازسازی فضای امنیتی علیه ایران از سوی دشمنان و رقبای منطقه‌ای ادامه پیدا خواهد کرد، چون منافع ناشی از امنیتی‌سازی ایران برای آن‌ها بسیار زیاد است؛ چیزی که تجربه شده و از آن نتیجه گرفته‌اند. با بازسازی فضای امنیتی، هم ایران به‌عنوان یک بازیگر کلیدی منطقه با هزینه قدرت‌های فرامنطقه‌ای به ویژه آمریکا مهار می‌شود و هم در پوشش این فضای امنیتی، دشمنان و رقبای منطقه‌ای کشورمان منافع و برخی از دستورکارهای نامشروع خویش را خیلی آسانتر پیش خواهند برد.
در چنین شرایطی، نیاز به سیاست‌ها و رفتارهای منطقی و هوشمندانه بیش از همیشه احساس می‌شود؛ سیاست‌ها و اقداماتی که بتواند ضمن خنثی‌سازی تلاش‌ها برای بازسازی فضای امنیتی علیه ایران، عاملان اصلی بی‌ثباتی‌ها و مشکلات منطقه را به دنیا معرفی کند. تلاش‌های آقای ظریف وزیر امور خارجه در تبیین منطقی مواضع جمهوری اسلامی ایران در این کنفرانس و نیز در مصاحبه‌ای که با شبکه جهانی BBC و CNN داشت، الگوی هوشمندانه و بسیار مناسبی برای پاسخ به تلاش‌هایی است که در راستای تحریک و به دام انداختن ایران صورت می‌گیرد.
شناخت اهداف و نیات دشمنان و رقبا و بهره‌گیری از فن دیپلماسی و قواعد بازی در سیاست و حقوق بین‌الملل برای پیشبرد اهداف و منافع ملی در عین پافشاری بر اصول راهنمای سیاست خارجی کشور، باید مبنای کنش‌های کلامی و رفتاری دستگاه دیپلماسی کشور باشد؛ الگویی که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سالهای پیشرو بیش از همیشه به آن نیاز دارد.
- Information warfare
