ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی – شماره ۹۵ – اسفند ۱۳۹۸
در شماره ۹۵ ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی می‌خوانید:
بایستههای تداوم انقلاب اسلامی در چهلویکمین سالگرد پیروزی/ فرزاد پورسعید
بهمن ماه سال جاری، چهل و یکمین بهار آزادی و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است. ارمغان بزرگ انقلاب اسلامی برای مردم ایران و جهان، پیریزی نظامی مبتنی بر آموزه‌های اسلام و مردمسالاری دینی بوده است. در این نوشتار، به بایستههای تداوم انقلاب اسلامی و انقلابی بودن جمهوری اسلامی در دهه پنجم آن خواهیم پرداخت. خرید این مقاله
نظام پرداخت یارانهها، بایدها و نبایدها/ حسن صدرانیا
هدف دولت از پرداخت یارانه، توزیع عادلانه درآمدها و برقراری عدالت اجتماعی در جامعه است. برای این منظور، دولت به دلیل مشکل شناسایی اقشار فقیر و کمدرآمد جامعه، یارانه را به صورت برابر بین افراد توزیع میکند. در عین حال، تجربه چند سال اخیر حاکی از آن است که این روش نه تنها کمکی به اقشار فقیر و کم درآمد جامعه نکرده، بلکه به تورم و فشار بیشتر بر آن‌ها نیز منجر شده است. این نوشتار ضمن بررسی طرحهای گوناگون تحول اقتصادی بر این باور است که این طرحها به دلیل تنوع زیاد در اهداف موفق نبودهاند، در حالی که میتوان با تمرکز بر بهبود شرایط کسب و کار و رونق تولید، به اهداف مد نظر دولت از پرداخت یارانه دست یافت. خرید این مقاله
بودجۀ ریاضتی در آموزش و پرورش: تداوم غفلت استراتژیک/ مجتبی قلیپور
امروزه کشورهای جهان به طور میانگین حدود ۴٫۵درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به آموزش اختصاص می‌دهند. این رقم در کشورهایی که آموزش و پرورش نسبتاً موفقی دارند به بالای ۵درصد و در کشورهای ثروتمند و پیشرو جهان به بالای ۷درصد می‌رسد. این در حالی است که سهم بودجه آموزش از جی‌دی‌پی در ایران طی ده سال اخیر هیچگاه به ۴درصد نرسیده و میانگین ده ساله اخیر آن هم کمتر از ۵/۳درصد بوده است. سهم بودجۀ آموزش و پرورش از بودجۀ عمومی دولت نیز وضعیت چندان مطلوبی ندارد و طی ده سال اخیر بین ۷ تا ۱۰درصد در نوسان بوده است. سهم حدود ۵/۳درصدی از جی‌دی‌پی و کمتر از ۱۰درصدی از بودجۀ عمومی دولت برای وزارتخانه‌ای که حدود ۲۰درصد جمعیت کشور به طور مستقیم با آن مرتبط‌ند و سرنوشت کشور در تمام عرصه‌ها به آن گره خورده، در کوتاه‌مدت به معنای فقر فزاینده برای آموزگاران، کاهش مداوم سطح کیفیت آموزش، افزایش سهم هزینه‌های آموزشی در سبد خانوار ایرانی، کالایی‌شدن فزاینده آموزش و طبقاتی شدن نظام آموزشی کشور و در بلندمدت به معنای امتناع تحقق اقتصاد دانش‌بنیان و عقبگرد ایران در بسیاری از شاخصهای توسعه انسانی و حتی توسعه اقتصادی خواهد بود. در این نوشتار وضعیت بودجه آموزش و پرورش در ایران را بررسی و به برخی پیامدهای راهبردی آن اشاره می‌کنیم. خرید این مقاله
فوتبال و امنیت ملی؛ چالشها و راهبردها/ سیدمسعود موسوی‌آشان
فوتبال در ایران نیز همچون دیگر کشورها از جایگاه ویژهای برخوردار است. ایران از قطبهای مهم فوتبال در قاره آسیا محسوب میشود. میلیونها نفر در ایران هوادار فوتبال هستند که بخش بزرگی از آن‌ها را جوانان تشکیل می‌دهند. گستردهگی و فراگیربودن حوزه اثرگذاری فوتبال در جامعه ایران باعث شده این ورزش از جنبههای مختلف بر امنیت ملی کشور تأثیر بگذارد. اثرگذاری فوتبال بر امنیت ملی را از دو منظر ایجابی و سلبی یا فرصت و تهدید میتوان مد نظر قرار داد. چه در عرصه باشگاهی و چه در عرصه ملی، فوتبال میتواند باعث ارتقاء شاخصهای امنیت ملی کشور و تقویت آن شود و در نقطه مقابل باعث تضعیف یا آسیبپذیری آن گردد. خرید این مقاله
سیل جنوب خاوری کشور: همافزایی فقر با ناکارآمدی/ مراد کاویانی‌راد
طی یک دهه و نیم دهه گذشته دگرگونی اقلیم به همراه ناآمادگی زیرساختها به فراخور این تغییرات به بروز سیلابهای سهمگینی انجامیده که خسارات هنگفت مالی و گاه بر کشور تحمیل کرده است. سیلاب سهمگین جنوب خاوری کشور برآیند درهم تنیدگی توسعه نیافتگی، ناکارآمدی کشورداری و دگرگونیهای آب و هوایی بود که طی دو روز بارش سنگین در استان سیستان و بلوچستان نزدیک به سه هزار و پانصد میلیارد تومان در بخش‌های زیربنایی، کشاورزی و واحدهای مسکونی هزینه به جای گذاشت. نوشتار پیشِ رو، در پی واکاوی سویههای درهم تنیدگی فقر با ناکارآمدی در قالب بروز سیل دی‌ماه گذشته است که پیامد آن میتواند بازتاب امنیتی داشته باشد. خرید این مقاله
اطلاعرسانی و مدیریت افکار عمومی در زمان بحران؛ عملکرد و درسها/ سعید صادقی جقه
اطلاعرسانی و اقناع شهروندان اگرچه همواره مهم و حیاتی است، اما این امر در هنگامههای بحران اهمیتی فزونتر مییابد. در ماههای اخیر، کشور شاهد رخدادها و بحرانهایی بود که خسارتهای جانی، مالی و معنوی به همراه داشت. حوادث و ناآرامیهای آبانماه ۱۳۹۸، سقوط هواپیمای مسافربری اوکراینی و خبر آلودگی شیرهای تولید داخل به سم آفلاتوکسین از جمله این رخدادها بودند که برخی ناکارآمدیها در اطلاعرسانی، زمینه تشدید بحران و ایجاد حواشی امنیتی و سیاسی برای نظام را فراهم آورد. در نوشتار حاضر با مرور برخی نکات آسیبزا در مدیریت اطلاعرسانی رخدادهای مذکور، توصیههایی برای بهبود عملکرد مدیریت اطلاعرسانی و اقناع افکار عمومی ارائه شده است. خرید این مقاله
برآمدن ابرثروتمندان جدید در ایران و پیامدهای قدرتیابی آن‌ها/ علی‌رضا رحیمی
یکی از پیامدهای سیاستهای اقتصادی پیگیریشده در دهههای گذشته، به ویژه از زمان روی کار آمدن دولت موسوم به سازندگی، ظهور و گسترش گروه اجتماعی جدیدی بود که مالکیت و مدیریت نهادهای اقتصادی و مالی را در قبضه خود گرفته و از طریق تصاحب ارزشهای اضافی تولیدشده در جامعه، تمایز سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آشکاری با دیگر اقشار و طبقات اجتماعی پیدا کرد. خویشاوندان نزدیک این گروه که در جامعه ما به آقازادهها و ژنهای خوب مشهورند، نماینده سبک ویژهای از زندگی هستند که تنآسایی، تجملگرایی فئودالمآبانه، مصرف تظاهری و بینش حقارتبار نسبت به دیگر اقشار اجتماعی از ویژگیهای بارز آنان است. گزارش زیر درصدد است ضمن پرداختن موجز به علتها و چگونگی شکل‌گیری این گروه اجتماعی جدید، برخی پیامدهای چیرگی آن‌ها بر عرصههای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را بازنموده و با ارائه هشدارهای لازم، رهنمودهای موجود برای جلوگیری از زیانهای برآمده از این روند را به بحث نشیند. خرید این مقاله
تحلیل اعتراضهای ریاضتی آبان ۱۳۹۸/ عباس حاتمی
این نوشته می‌کوشد اولاً ماهیت اعتراضات آبان ۱۳۹۸ را در قالب اعتراض یا اغتشاش ریاضتی، گونهشناسی و تحلیل نماید. ثانیاً نشان میدهد علل چهارگانهای شامل کاهش تابآوری اقتصادی، اجرای سیاست توالی فاسد به جای سیاست توالی مطلوب، افزایش فقر اقتصادی و ضعف اعتماد عمومی در وقوع این اعتراضات ریاضتی نقش مشخصی داشتهاند. ثالثاً با تأکید بر وجوه جدید اعتراضات اخیر نشان میدهد این اعتراضات از حیث گستردگی، تأثیرات گلوله برفی و کاهش فاصله وقوع اعتراض ریاضتی در تاریخ ۴۰ساله حیات جمهوری اسلامی کمابیش بدیع و جدید بودهاند. نهایتاً نشان میدهد که رادیکالشدن اعتراضات اخیر تا حد زیادی ناشی از ماهیت طبقاتی این اعتراضها، یعنی حضور پررنگ طبقات فرودست و نوع کنش اعتراضی رایج در آن‌ها بوده است. بر این اساس در مدیریت بحرانهای اینچنینی توجه به وجه طبقاتی اعتراضات باید تا حد زیادی مبنای تحلیل قرار گیرد. خرید این مقاله
تحولات محور مقاومت پس از شهادت سردار قاسم سلیمانی/ امین پرتو
اقدام آمریکا در ترور و به شهادت رساندن سردار قاسم سلیمانی، اهداف متنوع و متعددی را در پس خود داشت. یکی از اهداف مهم ناظر بر این ترور (مانند به شهادت رساندن دیگر نیروهای مقاومت، افزایش حضور نظامی در عراق، تشدید تحرکات نظامی در سوریه و دیپلماسی پنهان) تضعیف محور مقاومت بوده است. در نوشتار حاضر، نگاهی داریم به مهمترین تحولات در مجموعه کشورهای مرتبط با محورهای مقاومت در مدت زمانی که پس از ترور و شهادت سردار سلیمانی، رخ داده است. خرید این مقاله
معامله قرن و دلایل شکست آن/ وحیده احمدی
نوشتار حاضر به مهمترین مفاد طرح ترامپ موسوم به «معامله قرن» که در بهمن ۹۸ از آن رونمایی شد، پرداخته و دلایلی که مانع پیشبرد آن میشود را تبیین مینماید. در آخر، برخی توصیههای راهبردی برای واکنش و موضعگیری مؤثرتر جمهوری اسلامی ایران در قبال این طرح بیان شده است. خرید این مقاله
معضلههای روایتی و راهبردی در فضای سیاسی آمریکا؛ فرصت‌ها و راهبردها/ محمود یزدانفام
شهادت فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و معاون حشد الشعبی عراق در فرودگاه بغداد تنش در روابط ایران و آمریکا را به شدت افزایش داده و موجب شد بار دیگر ایران به موضوع مناظرات و مشاجرات کلامی در فضای سیاسی آمریکا تبدیل شود. کنش‌گران آمریکا با ارائه روایت خود از رویدادها در پی تحکیم پایههای درستی راهبرد خود و نادرستی رویکرد طرف مقابل برآمدند. این نوشته می‌کوشد با توجه فضای سیاسی آمریکا این روایت‌ها، رویکردها و راهبردها را طرح و الزامات بهره‌گیری از این فرصت‌ها را یادآوری کند. خرید این مقاله
چشمانداز وضعیت بازار کار در ایران؛ مسائل و چالشها/ مهران بهنیا
شاخص اشتغال و بیکاری یکی از اصلیترین شاخصها برای بررسی وضعیت اقتصادی کشورها و معیاری برای ارزیابی عملکرد دولتهاست. شاخص اشتغال و بیکاری اثر مستقیمی بر دیگر مؤلفههای اقتصادی دارد و رابطه وثیقی با امنیت ملی کشورها دارد. نظر به وضعیت اقتصادی که کشور به ویژه در شرایط تحریم با آن روبهروست هر گونه تحول منفی در بازار کار میتواند امنیت ملی را تحت تأثیر قرار دهد؛ براین اساس، نشست ماه این شماره از ماهنامه دیده‌بان امنیت ملی به بررسی چشمانداز بازار کار در کشور میپردازد. این نشست با حضور آقای مهران بهنیا از کارشناسان حوزه بازار کار و جمعی از اعضای هیئت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی برگزار شد. خرید این مقاله
ده عنصر کلیدی استراتژی آمریکا برای خلیج فارس/ فاطمه سادات میراحمدی
نوشتار حاضر برگرفته از گزارش آنتونی کوردزمن، کارشناس مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی است که در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۲۰ در وبسایت اندیشکده مذکور منتشر شده است. وی در این گزارش، ده عنصر کلیدی برای استراتژی آمریکا در خلیج فارس و از جمله ارائه پیشنهادی به ایران که نتواند آن را رد کند و توافق با ایران را پیشنهاد و مورد بررسی قرار داده است. خرید این مقاله
تهدیدات پیش روی رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۰/ فاطمه سادات میراحمدی
نوشتار حاضر برگرفته از تحلیلهای منتشرشده در رسانههای رژیم صهیونیستی درباره ارزیابی استراتژیک تهدیدات پیش روی این رژیم در سال ۲۰۲۰ توسط سازمان اطلاعات نظامی ارتش رژیم صهیونیستی (آمان) و مؤسسه اطلاعت امنیت ملی این رژیم است. بر اساس این ارزیابی، تنشها بین رژیم صهیونیستی و جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۰ بیشتر و احتمالاً به درگیری نظامی عمده منجر خواهد شد. خرید این مقاله
خرید مستقیم ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی شماره ۹۵ با تخفیف ویژه
