عربستان سعودی بازیگری کلیدی در تحولات منطقه خاورمیانه است. از نظر سیاسی، این پادشاهی در میان کشورهای اسلامی و عربی نفوذ بالایی دارد و تلاش میکند در سطح بینالمللی نیز حمایت بازیگران بزرگ جهانی به ویژه آمریکا را نسبت به سیاستهای داخلی و منطقهای خود جلب کند.
از لحاظ اقتصادی، عربستان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت جهان است و از این نظر، کشوری ثروتمند محسوب میشود که دلارهای نفتی فراوان آن، پشتوانه سیاستهای داخلی، منطقهای و جهانی آل سعود است. پادشاهی سعودی از نظر نظامی، سومین کشور پرهزینه جهان به شمار میرود. به لحاظ فرهنگی نیز با توجه به قرارگرفتن اماکن مقدس مسلمانان در خاک عربستان، این کشور جایگاه بالایی نزد مسلمانان دارد و سیاستهای حکمرانان این کشور در حمایت از گروههای افراطی و تندرو، نقش بسیار مهمی در شکلگیری و گسترش تفکرات سلفی- تکفیری در منطقه و جهان داشته است.
عربستان سعودی در سالهای اخیر و پس از روی کار آمدن ملک سلمان، تحولات جدیدی را تجربه کرده است. این تحولات بیشتر در بستر قدرتگرفتن محمد بن سلمان و در راستای تحکیم قدرت این شاهزاده جوان، بلندپرواز و ماجراجو، قابل تحلیل و ارزیابی است. محمد بن سلمان که پس از پادشاهشدن پدرش، روند ارتقای موقعیت خود را آغاز کرد، در طول کمتر از سه سال تمامی رقبای خود را از صحنه کنار زد و به مقام دوم پادشاهی سعودی رسید.
به این ترتیب، او هماکنون نزدیکترین شاهزاده نسل سوم سعودی به تخت و تاج پادشاهی است و از هیچ تلاشی برای قبضه کامل قدرت و تثبیت موقعیت خویش در روند رسیدن به این تخت و تاج دریغ نمیکند. برنامههای بلندپروازانه و سیاستهای جاهطلبانه محمد بن سلمان در داخل و خارج در چند سال اخیر، باعث طرح سوالات زیادی درباره ماهیت و چشم‌انداز اقدامات سعودیها شده است.
پژوهشکده مطالعات راهبردی با درک نیازها و دغدغههای موجود برای فهم مسائل عربستان سعودی، به ویژه سیاستهای محمد بن سلمان، نگارش کتاب حاضر را در دستور کار خود قرار داد. حاصل کار در قالب ۱۲ مقاله به بررسی تحولات، چالش‌ها و چشم‌انداز مسائل این پادشاهی پرداخته که امید است بتواند بخشی از نیازهای پژوهشگران حوزۀ کشورهای جنوبی خلیج فارس، و به ویژه عربستان سعودی را تأمین نماید. مطالعۀ کتاب برای دانشجویان علوم سیاسی و روابط بینالملل، جغرافیای سیاسی و علاقمندان مباحث راهبردی مربوط به عربستان سعودی مفید خواهد بود.
