انتشاراتسیاستکتاب

جغرافیای انتخابات

فراگیر شدن دموکراسی و انتخابات یکی از مهم‏ترین ویژگی‏‌ها و شناسه‏‌های سده بیستم تا به امروز بوده است. داده‏‌ها و یافته‏‌های موجود نشان می‏‌دهد به هر میزان که فرایند دموکراسی و بایسته‏‌های آن در یک جامعه عمیق‏‌تر ریشه داونده باشد، به همان نسبت نظام سیاسی از کارایی و پایایی بیشتری برخوردار خواهد بود. چنین ویژگی‏‌هایی طی یک سده گذشته در گرایش به دموکراسی و جهان‏‌گستری آن، نقشی بنیادی داشته است. از شناسه‏‌های دموکراسی سازگاری آن با گوناگونی آیین‏‌ها و ایستارهای جوامع مختلف است. از این رو، گونه‏‌های ناهمگونی از مردم‏سالاری در کشورهای مختلف سر برآورده‏‌اند که در همه آنها خواست و پسند مردم در کالبد انتخابات بنیاد پذیرش نظام سیاسی به‏‌شمار می‏‌رود.

طی این مدت نیز سویه‏‌های نظری و کاربردی دموکراسی در کانون پژوهش رشته‏‌ها و گرایش‏‌های گوناگون علوم انسانی قرار داشته است. در این میان، جغرافیای انتخابات به عنوان دیرپاترین و در عین حال پویاترین گرایش جغرافیای سیاسی از زمان طرح این دانش‏واژه (۱۹۱۳) توسط آندره زیگفرید فرانسوی تا کنون در چهارچوب مفاهیم گوناگون نظری و کاربردی در خدمت قلمروداری به عنوان بُعد کاربردی جغرافیای سیاسی بوده است. یافته‏‌های موجود نشان می‌‏دهد که در آن دست کشورهایی که مردم‏سالاری از پیشینه و ژرفای بیشتری برخوردار بوده به همان نسبت رخساره کاربردی جغرافیای انتخابات در راهکاریابی برای مسائل مبتلا به حوزه‏‌های انتخابیه و تبیین الگوهای فضایی رأی کارامدتر عمل کرده است.

در کشور ما نیز هر چند انتخابات و دموکراسی در فرهنگ سیاسی جامعه پیشینه‏‌ای فراتر از یک صد سال دارد اما طی همین مدت، توسعه و گسترش مردم‏سالاری با اُفت و خیزهای بسیاری همراه بوده است. با این حال و به گونه مشخص با پیروزی انقلاب اسلامی و درآمیختگی جمهوریت با اسلامیت، الگوی نوینی از مردم‏سالاری دینی ارائه شد که در قالب نظام حقوقی آن، همه کارگزاران نظام در مقیاس خُرد و کلان به صورت مستقیم و غیر مستقیم توسط مردم برگزیده می‏‌شوند. بی‏‌گمان، کارامدسازی چنین الگویی از مردم‏سالاری نیازمند بررسی چالش‏‌ها و دستاوردهای موجود و پیش‏روی از دیدگاه‏‌های گوناگون نظری و کاربردی است.

از دیگر سو، در حوزه علوم انسانی و برنامه‏‌ریزی دانشگاهی کشور به طور مشخص جغرافیای سیاسی یگانه رشته‌‏ای است که در قالب واحد درسی جغرافیای انتخابات به بررسی جُستار انتخابات می‌‏پردازد. با وجود اهمیت مسئله، تاکنون کتابی که در این حوزه به صورت بنیادی به بررسی ابعاد ساختاری و کارکردی موضوع انتخابات از منظر جغرافیا پرداخته باشد، تألیف نشده است. بر این پایه، کتاب پیش‏روی برای دانشجویان جغرافیای سیاسی ماهیت درسی و مبانی دارد. از این رو، پژوهشکده مطالعات راهبردی بر بنیاد رسالت خود برای تولید و تقویت ادبیات بومی و راهبردی در عرصه دانشگاهی، به انتشار کتاب «جغرافیای انتخابات: مبانی، مفاهیم و مکاتب» به قلم دکتر مراد کاویانی‏‌راد همکار علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی و آقای مصیب قره‏‌بیگی دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران اقدام کرده است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا