فصلنامه مطالعات راهبردی شماره ۹۳

فصلنامه مطالعات راهبردی – شماره ۹۳

♦ برآورد ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (معرفی مدل ناظم)/عبدالمحمود محمدی لرد/مهدی میرمحمدی ۲
در این پژوهش تلاش شده است بر اساس سرفصل‏‏ های موجود در سال ‏نمای امنیت ملی که متمرکز بر مسئله‏ های امنیت ملی هستند، مدلی برای برآورد ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ارائه شود. بدین منظور از راهبرد تحلیل محتوا، منطق درخت تصمیم و روش تحلیل شبکه استفاده و یک مدل مفهومی با نام مدل «ناظم» معرفی شد که شامل چهار بُعد است و از حروف ابتدایی هر بُعد تشکیل شده است که شامل عوامل ناامن‏ کننده، امنیت ‏ساز، ظرفیت ‏های نظام و محرک ‏ها است. نتایج این پژوهش نشان داد که بُعد ظرفیت‏ های نظام بیش از سایر ابعاد در ضریب امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نقش دارد. بنابراین اگر راهبرد کلان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران متمرکز بر افزایش ظرفیت باشد، تأثیر بیشتری نسبت به راهبرد مقابله با عوامل ناامن کننده خواهد داشت. افزایش سطح کارامدی نظام سیاسی، بهبود تعامل بین قوای سه‏ گانه، افزایش اعتماد سیاسی و سرمایه اجتماعی دولت، افزایش سطح تولید، ترمیم نظام انتخاباتی و افزایش قدرت اجماع ‏سازی ایران در سازمان‏ های بین ‏المللی، بیش از اقدامات کنترلی و مقابله‏ با عوامل ناامنی موجب افزایش ضریب امنیت ملی می ‏شوند.
♦ تحولات ‏دین‏داری و بعد اجتماعی امنیت ملی در ایران/محمدرضا پویافر
شناخت و تحلیل از تحولات ‏دین‏داری در جامعه ایرانی، علاوه بر اینکه شاخصی از تحولات فرهنگی و اجتماعی است، فهم عمیق‌تر و تبیین روند تغییرات در حوزه‏ های دیگر، از جمله وجه اجتماعی امنیت، چه در سطح امنیت عمومی و چه در سطح امنیت ملی را میسر می ‏سازد. این پژوهش در پی آن است تا با مطالعه روند تحولات ‏شاخص ‏های ‏دین‏داری در ابعاد و ‏مؤلفه ‏های مهم آن، به تحلیل نسبت این تحولات در جامعه امروزینِ ایران با بعدِ اجتماعی امنیت ملی بپردازد. بر این اساس، یافته‌های به ‏دست ‏آمده در پیمایش‌های ملی انجام ‏شده، به ویژه طی بیش از چهار دهه استقرار نظام جمهوری اسلامی، مورد مطالعه و تحلیل روند قرار گرفته است. یافته‌ها نشان داده که تغییرات در ‏دین‏داری مردم ایران و همچنین نگرش آنها به دین، ‏مؤسسات دینی و رویه‌های رسمی در حکمرانی دینی، به سوی نزول جایگاه، اهمیت و نقش نهاد دین در جامعه در حرکت است. بر مبنای نتایج به ‏دست ‏آمده و فرازوفرودهای ‏شاخص ‏های مختلف ‏دین‏داری، پیشنهادهای راهبردی برای سیاستگذاری مطلوب و اصلاح روندهای موجود ارائه شده است.
♦ اهداف مرجع امنیت و بازسازی حکمرانی امنیت ملی در گفتمان انقلاب اسلامی/علیرضا خسروی
در مقاله پیش رو با طرح این پرسش که چگونه می ‏توان همزمان با لحاظ اقتضائات تئوریک و معنای شایع و لیبرالی حکمرانی از موضوعیت آن در امنیت ملی که اصولاً مرتبط با حکومت‏ داری و مرجع دولتی است و سپس در موضوعیت آن با امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بحث نمود، سعی شده است با ابتنای بر گفتمان انقلاب اسلامی این فرضیه تجویزی که ترسیم حکمرانی امنیت ملی مستلزم بازیابی مرجع امنیت در متن گفتمان انقلاب اسلامی است، مورد بررسی قرار گیرد. یافته‏ های حاصله موید آن است که چون مرجع امنیت در گفتمان انقلاب اسلامی در یک سلسله طولی از خدا تا ولی فقیه تجلی می یابد، حکمرانی امنیت ملی در جمهوری اسلامی با ابتنای بر معنای رایج و مصطلح حکمرانی خوب که اصالتاً در پی مرجعیت جامعه و مردم یا اولویت‏ دادن به آن است منتفی است، چه اینکه امکان توافق و تعامل محتوایی میان مراجعی نظیر جامعه و مردم با مرجعیت اسلام و نیز معکوس‏ شدن رابطه میان امام و امت وجود ندارد. با وجود این، اطلاق و کاربست حکمرانی در معانی و برداشت ‏های لیبرالی و رایج آن برای جمهوری اسلامی ایران منوط به عبور آن از فیلترهای گفتمانی و بهره ‏برداری از فضای مباح است؛ به گونه ‏ای که هم از گزاره‏ های مطلوب آن بهره‏ مند و هم از سلطه مدلولات شایع آن که در قالب اسناد بین ‏المللی و نظایر آن تجلی یافته، حذر شود. در این مقاله، عناوین این اهداف مرجع و نسبت آن با مرجع امنیت به گونه ‏ای که زمینه ترسیم حکمرانی امنیت ملی جمهوری اسلامی را فراهم سازد؛ بر اساس اصالت و ضرورت، دسته ‏بندی و اولویت ‏بندی شده است.
♦ تاریخ‌نگاری سازمان‏‌های اطلاعاتی: از تقویت هویت ملی تا منبعی برای روایت تاریخ/غلامرضا سالارکیا
این پژوهش به چرایی تاریخ‌نگاری سازمان‏ اطلاعاتی در نظام‌های سیاسی می‌پردازد. تاریخی که بخش عمده‌ای از آن یا به دلیل پنهان‏‏کاری مستتر در فعالیت‌های اطلاعاتی از انظار مخفی شده است یا ملاحظات و مصالح سیاسی یا غفلت از این مهم، مدفن آن گردیده است. در این پژوهش به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال هستیم که «نوشتن و ثبت تاریخ سرویس‌های اطلاعاتی چه کمکی به امنیت ملی می‌‌کند؟» هدف از انجام این پژوهش، روشن ‏ساختن ابعاد تاریخ‌نگاری سازمان‌های اطلاعاتی و تأثیر آن در امنیت ملی است. داده‌های مورد نیاز از طریق منابع ثانویه و سپس مصاحبه با شش نفر از خبرگان موضوع گرد‌آوری شده است. داده ‏ها نیز به روش تحلیل موضوعی و با استفاده از کدبندی باز، کدبندی محوری و کدبندی گزینشی تحلیل شده ‏اند. به این منظور در ابتدا به نقش سازمان‌های اطلاعاتی در کشورداری پرداخته می‌شود و سپس هفت دلیل تاریخ‌نگاری سازمان اطلاعاتی که نتیجه پژوهش می‌باشد، ذیل سه بعد اصلی معرفی می‌گردد.
♦ مطالعه تطبیقی گفتمان تاریخی امام خمینی(ره) و آیت ‏الله خامنه‌‏ای/سیدمسعود مسوی
با پیروزی انقلاب اسلامی، بسیاری از گفتمان ‎های حاکم در حوزه ‎های مختلف از جمله گفتمان تاریخی دچار تحول شد. در جهت ‏دهی به این تحول گفتمانی، امام خمینی(ره) و آیت ‏الله خامنه‌‏ای به عنوان رهبران نظام جمهوری اسلامی نقش محوری داشتند. در گفتمان تاریخی ایران پس از انقلاب، صحبت در باب فهم و بینش تاریخی امام خمینی(ره) و آیت ‎الله خامنه ‎ای اهمیت بسیاری دارد؛ به خصوص که بینش، روش و ارزش ‎های پذیرفته ‏شده در تاریخ نگاری و نیز اندیشه تاریخ ‎نگرانه برخی مورخان ایرانی بعد از انقلاب تا حد زیادی تحت تأثیر نگاه و رویکرد ایشان بوده است. نظر به اهمیت این موضوع، مقاله حاضر به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش است که در درجه نخست، تاریخ و تاریخ‌‎نگاری در گفتمان تاریخی امام خمینی(ره) و آیت الله خامنه‌‎ای در مقام رهبران جمهوری اسلامی، چه جایگاهی داشته و در گام بعد در قالب مطالعه تطبیقی، گفتمان تاریخی این دو رهبر از چه شباهت ‎ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر برخوردار است.
♦ دیپلماسی فرهنگی و جایگاه بین‌المللی ایران/عبداله قنبرلو
با توجه به مزیت‌های فرهنگی- تمدنی ایران، استفاده از دیپلماسی فرهنگی می‌تواند نقش مهمی در بهبود قدرت نرم و تأمین منافع ملی این کشور داشته باشد. در عمل، تاکنون نتایج حاصل از دیپلماسی فرهنگی در مقایسه با پتانسیل‌های عظیم کشور رضایت‌بخش نبوده است. با وجود بعضی دستاوردهای مهم، این دیپلماسی نتوانسته در تقویت وضع «پذیرش بین‌المللی» ایران نقش قدرتمندی بازی کند. بر این مبنا، سؤال مقاله این است که چرا دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران نتوانسته در بهبود جایگاه بین‌المللی ایران تأثیر چشمگیری داشته باشد. در پاسخ به این پرسش، مقاله به مشکلات و چالش‌های دیپلماسی فرهنگی ایران می‌پردازد. فقدان استراتژی منسجم، غفلت از بخش خصوصی، ضعف کارگزاران دولتی، غلبه نگاه ایدئولوژیک و تعدد نهادهای سیاست‌گذاری مهمترین عوامل دخیل در تضعیف دیپلماسی فرهنگی کشور هستند. این مقاله پس از بررسی و تحلیل مسائل، به پیشنهادهایی برای کارآمدسازی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران خواهد رسید.

برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید

فصلنامه مطالعات راهبردی شماره ۸۹ – پائیز ۱۳۹۹

در شماره ۸۹ فصلنامه مطالعات راهبردی می‌خوانید:

◄ نظریه سلاح اطلاعات/ علی علیخانی
در این مقاله تلاش بر آن است تا با بررسی چالش‏‌های ناشی از عصر اطلاعات بر سازمان‏‌های اطلاعاتی، چارچوب نظری جایگزینی برای مدیریت سازمان‏‌های اطلاعاتی و نقش‏‌آفرینی آنها در امنیت ملی ارائه شود. نویسنده با نقد الگوی سنتی کارکرد سازمان‏‌های اطلاعاتی که بر سه رکن «کشف اسرار»، «رابطه تولید کننده- مشتری میان اطلاعات و سیاست» و «گزارش اطلاعاتی» استوار است، استدلال می‏‌کند که تداوم الگوی سنتی در عصر اطلاعات و جهانی‌‏شدن، نمی‏‌تواند تأمین‏‌کننده انتظار کشورداران برای نقش‌‏آفرینی موثر سازمان‏‌های اطلاعاتی در امنیت ملی باشد. با ارائه چارچوب نظری جایگزینی با عنوان «سلاح اطلاعات»، نویسنده بر آن است که واحدها و قضایای این نظریه درباره نقش و کارکرد سازمان‏‌های اطلاعاتی، متناسب با عصر جهانی‏‌شدن هستند و از طریق تولید قدرت اطلاعاتی می‏‌توانند رسالت اطلاعات برای تأمین امنیت ملی را محقق کنند. این نظریه به‏‌جای آنکه اطلاعات را نهادی برای کشف اسرار بداند، آن را سلاحی برای جنگاوری پنهان معرفی می‏کند.
واژگان کلیدی: سلاح اطلاعات، نظریه‏‌پردازی، کشف اسرار، سازمان اطلاعاتی، جنگاوری پنهان، قدرت اطلاعاتی، امنیت ملی.

◄ «هویت ملی» در برنامه‌های تحویل سال بی‌بی‌سی فارسی؛ تهدید راهبردی برای جمهوری اسلامی ایران/ عطاء مقدم‌فر
مسئله اصلی این پژوهش، ارزیابی عملکرد رسانه‌ بی‌بی‌سی فارسی در حوزه هویت‌سازی برای جامعه ایرانی از طریق برنامه‌های تولیدی نمایش‌داده‌شده در ویژه برنامه تحویل سال است. نویسنده با تکیه بر نظریه «روایت» و با روش تحلیل محتوای روایی، برنامه‌های تحویل سال بی‌بی‌سی فارسی را به عنوان نمونه انتخاب و نحوه روایت هجده گویه‌ از شش بُعد اصلی «فرهنگی»، «دینی»، «زبانی»، «اجتماعی»، «سیاسی»، «سرزمینی» و «ارزش‌ها و نمادهای ملی» هویت ملی در این برنامه‌ها از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۸ را بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که نحوه روایت بی‌بی‌سی فارسی، گویه‌های قابل تأملی از ابعاد هویت ملی به‌‏عنوان یکی از مولفه‌های مرجع امنیت نظام اسلامی را نشانه گرفته و با ارائه روایتی متعارض با سبک زندگی و تجربه زیسته ایرانی، هویت ملی که ایده‌ای نظام‌ساز برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود، را با تهدید راهبردی مواجه کرده ‌است. نتایج این پژوهش، در پی‌جویی و شناخت دلایل تغییر و تحولات ناهنجار هویتی و فرهنگی جامعه ایرانی و سیاست‏گذاری پیشگیرانه از آن مؤثر است.
واژگان کلیدی: سیاست‏گذاری فرهنگی، روایت، هویت ملی، تحویل سال، بی‌بی‌سی فارسی.

◄ دوگانگی گفتمانی و تأثیر آن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران/ حجر اردستانی/ محمدرضا تاجیک/ مسعود موسوی شفائی/ محسن اسلامی
این پژوهش با تمرکز بر دال امنیت، نشان می‌‏دهد که در جمهوری اسلامی ایران، همواره اختلافی بین دو گفتمان «ضدهژمونیک» و «تعامل‏‌گرا» بر سر فهم این دال جریان داشته است. این اختلاف می‏‌تواند در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به رویکرد واحد پویایی با دو بُعد مکمل یا به رویکرد خودمتناقضی با دو بُعد خنثی‏‌کننده بیانجامد. از منظر این مقاله، رسیدن به رویکرد پویای دوبُعدی در سیاست خارجی، پیش از هر چیز مستلزم ساخت گفتمان سیاسی نو است که با تمرکز بر هویت، هر دو وجه «ضدهژمونیک» و «تعامل‏گرا» را بی‏آنکه متناقض به نظر آیند، در مفصل‏‌بندی نوین زبانی قرار دهد.
واژگان کلیدی: سیاست خارجی، جمهوری اسلامی ایران، امنیت، گفتمان، ضدهژمونیک، تعامل گرا.

◄ راهبرد بهینه ج.ا.ایران در فرآیند دولت- ملت‌سازی سوریه با استفاده از روش دانا/ عبدالمحمود محمدی لرد/مهدی محمدیان
به‌‏رغم کامیابی ج.ا.ایران در جلوگیری از سقوط نظام سیاسی سوریه در عرصه نظامی، تداوم دستاوردهای کشور در این رابطه نیازمند راهبردپردازی جامع و مبتنی بر ملاحظه نقش‌آفرینی سایر بازیگران دخیل در بازی سوریه است. این مقاله مدعی است که تداوم دستاوردها نیازمند نقش‌آفرینی در فرایند دولت- ملت‌سازی پس از منازعه در سوریه است. نویسندگان با استفاده از روش دانا به‏عنوان راهکاری برای راهبردپردازی تلاش کرده‏‌اند راهبرد بهینه را بر مبنای مدیریت تعارض و تضاد میان بازیگران طراحی کنند. در واقع، این روش به دنبال آن است که منافع ج.ا.ایران را در بازی با حاصل جمع مثبت برای اکثر بازیگران دخیل در سوریه محقق کند. یافته‌‏های تحقیق نشان می‌‏دهد که راهبرد بهینه ج.ا.ایران در فرایند دولت-ملت‌سازی سوریه باید واجد این شاخص‏‌ها باشد: پذیرش نظام سیاسی سکولار، پذیرش ناسیونالیسم عربی، تقویت حزب بعث در کنار تشویق تحزب غیرهویتی، تقویت پارلمان در برابر ریاست جمهوری، کاهش نفوذ دستگاه‌‏های امنیتی، استقلال قوه قضائیه از حزب بعث، تشویق اقتصاد نیمه سوسیالیستی، جلوگیری از تقسیم قوا بر اساس مدل لبنانی و عراقی و  مخالفت با فدرالیسم.
واژگان کلیدی: تحلیل بازیگران، دولت-ملت‌سازی، سوریه، مدیریت تعارض، راهبرد بهینه، روش دانا

◄ امنیت رژیم و منطق اتحادها در خاورمیانه/ ولی گل‌محمدی
این مقاله به‏‌دنبال فهم نظام‏‌مند منطق اتحادهای ناپایدار در خاورمیانه پس‌اانقلاب‌‏های عربی است. دولت‏‌های خاورمیانه بر چه اساسی وارد اتحاد با یکدیگر می‌‏شوند و رفتار ائتلاف‏‌سازی سیال آنها تحت تأثیر چه متغیرهایی است؟ برخلاف رویکردهای جریان اصلی در تبیین ماهیت اتحادها، متغیرهایی همچون موازنه قدرت، آنارشی، هویت و تهدیدات خارجی به‏‌تنهایی قادر به فهم سازوکارها و پیچیدگی‏‌های تجربی رفتار اتحادسازی دولت‏‌های خاورمیانه نیستند. مقاله حاضر با بهره‏‌گیری از نظریه‏‌های اتحاد در روابط بین‏‌الملل، چارچوب تلفیقی «امنیت رژیم» را به عنوان رویکرد آلترناتیوی در فهم ریشه‌‏های اتحاد در خاورمیانه پیشنهاد می‏‌کند. به‏‌رغم تحول در محیط بین‏‌المللی و منطقه‏‌ای، منافع اصلی برای هر کدام از دولت‏‌های خاورمیانه هنوز تأمین بقا و امنیت رژیم سیاسی آنهاست. در واقع، گزینه‌‏های روابط خارجی و اتحادسازی دولت‌‏های خاورمیانه مبتنی بر کنش پویای آنها به‏‌منظور حفظ امنیت رژیم حاکم در مقابل تهدیدات بالقوه داخلی و خارجی است. در چنین شرایطی، اتحادها به عنوان ائتلاف‌‏های فراملی میان متحدان بالقوه برای تأمین بقای رژیم‏‌های سیاسی فرمول‏‌بندی می‏‌شود. در راستای آزمون ایده اصلی مقاله، به بررسی موردی ائتلاف‏‌های منطقه‌‏ای خاورمیانه پرداخته می‏‌شود.
واژگان کلیدی: اتحاد، خاورمیانه، انقلاب‏‌های عربی، موازنه قدرت، امنیت رژیم.

◄ نقش افراط‏گرایان در چالش‌‏های داخلی رژیم صهیونیستی/ وحیده احمدی
خوانش متفاوت افراط‏‌گرایان صهیونیست از تصمیمات سیاسی و رویکردها و انگاره‌‏های آنها در مورد چگونگی برخورد با مسائل داخلی، از ابتدای تأسیس رژیم صهیونیستی تا کنون برای ساختار سیاسی آن چالش‏‌زا بوده است. این مقاله به بررسی ماهیت، میزان و نوع چالش‌‏زایی افراط‏‌گرایان برای این رژیم و رویکرد ساختار سیاسی در مواجهه با آنها می‏‌پردازد. پرسش اصلی این است که مهم‏ترین چالش‌‏های مربوط به افراط‏‌گرایان در رژیم صهیونیستی مربوط به کدام طیف از آنها بوده و ساختار سیاسی در واکنش به آن، چه رویکردی داشته است؟ در راستای پاسخ به این پرسش، این فرضیه مطرح شده که «افراط‌‏گرایان راست‏ عمل‌‏گرا» مهم‏ترین چالش‌‏ها را برای رژیم صهیونیستی ایجاد کرده و ساختار سیاسی در واکنش به آنها، سیاست مقابله گزینشی به معنای شدت عمل و برخورد جدی با برخی از آنها و اغماض در قبال برخی دیگر را در پیش گرفته است. یافته‏‌های پژوهش نشان می‏‌دهد که در حال حاضر از چالش‌‏زایی این نحله از افراط‌‏گرایان برای ساختار سیاسی رژیم صهیونیستی کاسته شده؛ زیرا آنها با ساماندهی مجدد خود در چارچوب احزاب پویا و سازگار با فضای سیاسی، به تأثیرگذاری مؤثر در فضای تصمیم‌‏گیری این رژیم روی آورده‏ و از این طریق، منافع خود را پی‏ می‏‌گیرند.
واژگان کلیدی: افراط‏‌گرایان، رژیم صهیونیستی، شاباک، چالش‏زایی، راست حریدی، امنیت.

◄ جنگ هیبریدی روسیه در کشورهای اروپایی؛ چرایی و چگونگی/ علیرضا ثمودی پیله‏‌رود
روسیه در سال‏‌های اخیر برای تحقق اهداف خود در رابطه با کشورهای اروپایی بیش از گذشته از جنگ هیبریدی استفاده کرده است. پرسش اصلی این مقاله عبارت از این است که «هدف روسیه از به‏‌کارگیری جنگ هیبریدی در رابطه با کشورهای اروپایی چیست و در این مسیر، از چه ابزارها و روش‌هایی بهره گرفته است؟» در پاسخ به این پرسش، این فرضیه از سوی نویسنده مطرح شده که «هدف اساسی روسیه، بازگشت به جایگاه ابرقدرتی و تغییر موازنه به‏ سود خود در مناسبات با غرب است. چون کسب این هدف، دیگر به شیوه‌های جنگ متقارن و سنتی امکان‌پذیر نیست، مسکو به نسل نوین جنگ‌ها یعنی جنگ هیبریدی و بهره‌گیری از ابزارهای متعدد و متنوع آن همچون حمله‏‌های سایبری، انتشار اخبار نادرست و جعلی، حمایت از شبکه‌های فساد و فشار اقتصادی، مداخله در انتخابات کشورهای اروپایی و تشکیل شبکه‌ای از متحدان سیاسی در کشورهای اروپایی، حمایت از جدایی‌طلبی در اروپا و استفاده از گروه‌‏ها و سازمان‌های مخالف روی آورده است».
واژگان کلیدی: جنگ سنتی، جنگ هیبریدی، روسیه، اتحادیه اروپا، راست افراطی، حمله سایبری

◄ تحول دیپلماسی عمومی آمریکا در قبال جهان اسلام؛ از پیام‏پایگی تا ارتباط‌‏محوری/ محمد شاد/ فواد ایزدی/ سعیدرضا عاملی رنانی
بررسی‌‏های این مقاله نشان می‌‏دهد که کانون تمرکز کارگزاران دیپلماسی عمومی آمریکا، از تلاش برای توزیع نظام منسجمی از «پیام‌ها» به تجمیع منابع در جهت ایجاد شبکه‌ای درهم‌تنیده از «روابط» منتقل شده است. بر این اساس، مخاطبین دستگاه دیپلماسی عمومی آمریکا در جهان اسلام، بیش از آنکه در فرآیندی «یک‌سویه» و «اطلاع‌محور» تعداد معینی از «بینندگان، خوانندگان و شنوندگان منفعل، منفرد و مردد» برای شبکه‌‏های تلویزیونی، مجلات، درگاه‌‏های اینترنتی و کانال‌های رادیویی آمریکایی را شامل شود، در فرآیندی «دوسویه» و «ارتباط‌‌‌محور» شبکه قابل‌توجهی از «مشارکت‌کنندگان فعال، همسو و متشکل» را در بر می‌گیرد که در طیف متنوعی از برنامه‌های مبتکرانه‌ اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حقوق‌بشری آمریکایی، مشارکت همدلانه دارند؛ کنش‌گرانی که بر اساس تصریح این اسناد، «شبکه شرکای راهبردی» ایالات‌متحده و «مأمورین تغییر» در جوامع دستخوش گذار خواهند بود.
واژگان کلیدی: دیپلماسی عمومی، آمریکا، اسناد راهبردی، شبکه‌سازی، تحول ارتباطی، جهان اسلام.

◄ شورای امنیت سازمان ملل متحد و شکل‌گیری رژیم مقابله با تروریسم/ حسین قریبی/ سالار نامدار وندایی
این مقاله به بررسی رژیمی که شورای امنیت سازمان ملل متحد، به‌عنوان عالی‌ترین نهاد مسئول حفظ صلح و امنیت بین‌المللی، به‌منظور شکل‌دهی به مبارزه همه‌جانبه علیه تروریسم ایجاد کرده است، می‏پردازد. این رژیم متشکل از دو جزء ماهوی و اداری-تشکیلاتی است که در قطعنامه‌های با موضوع مقابله با تروریسم شورای امنیت به‌ویژه قطعنامه ۱۳۷۳ تجلی پیدا کرده است. «چالش تعریف تروریسم»، «الزام دولت‌ها به همکاری برای سرکوب تروریسم»، «منع پشتیبانی از تروریسم»، «اجرای تحریم‌های وضع‏شده از سوی شورای امنیت» و «جرم‌انگاری و تعقیب کیفری تـروریسم» اصول اختصاصی جزء ماهوی این رژیم هستند. کمیته مقابله با تروریسم شورای امنیت و مدیریت اجرایی دبیرخانه آن و همچنین، ساختارهایی که در قالب گروه ویژه اقدام مالی و سایر نهادهای بین‏المللی مانند ایکائو یا اینترپل ایجاد شده‏اند و به شورا گزارش می‌دهند، جزء اداری- تشکیلاتی رژیم بین‌المللی مقابله با تروریسم هستند.
واژگان کلیدی: رژیم، تروریسم، سازمان ملل، شورای امنیت، حاکمیت، امنیت.

فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی – شماره ۸۱

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏‌های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید. فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تاکنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. فهرست مقالات این شماره به شرح زیر است:

 

تحلیل الگوهای فضایی – مکانی طبقه خلاق در شهرستان‌های ایران / باقر فتوحی مهربانی؛ سید عباس رجایی

جایگزینی صنعت گردشگری با درآمد نفت؛ ضرورت تحقق امنیت پایدار / ارسلان فتحی پور؛ محسن قدمی؛ عبداله هندیانی؛ علی اکبر رضایی

دولت ترامپ و شوروی‌سازی جمهوری اسلامی ایران؛ چرایی و چگونگی / فرزاد پورسعید؛ مهدی شاپوری

تاملی بر توسعه، تحول و چشم‌انداز پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر برجام / صالح رضایی پیش رباط

عربستان سعودی و بازدارندگی شبکه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران / فرهاد قاسمی؛ محمد حسین جمشیدی؛ سجاد محسنی

روابط فراآتلانتیک پس از برگزیت و ترامپ؛ پیامدها برای ایران / عزیزاله حاتم‌زاده؛ یاسر نورعلی‌وند

استقلال‌خواهی کردی در عراق: تحلیل ساختاری و سناریوها / علیرضا خسروی؛ علی اکبر اسدی

راهبرد کلان آمریکا در دوره ترامپ: درس‌هایی برای ایران (یادداشت راهبردی) / امین پرتو

 

 

 

 

 

 

 

فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی – شماره ۸۰

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏‌های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید. فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تاکنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. فهرست مقالات این شماره به شرح زیر است:

 

امنیت از دیدگاه ابن خلدون / نجف لک‌زایی؛ حسین میرچراغ خانی

هرمنوتیک رهایی‌بخش؛ راه برون‌رفت از منازعات ایران و غرب در عصر جهانی‌شدن / محسن رضایی جعفری؛ علی علی‏ حسینی؛ علیرضا آقاحسینی؛ محمدرضا دهشیری

رابطه متقابل هویت سیاسی جمهوری اسلامی و آمریکای دشمن / علیرضا خسروی

مبانی نظری تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران: مقایسه دیپلماسی دولت‌های ترامپ و اوباما / عبداله قنبرلو

تاثیر نواسانات بازارهای مالی بر قیمت نفت و امنیت اقتصادی ایران / محمد جعفری؛ عباس شاکری؛ تیمور محمدی

تحلیل نهادی دولت‌های ورشکسته در خاورمیانه / سعید عطار؛ آرش سعیدی‌راد؛ الهام رسولی ثانی‌آبادی

فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات راهبردی – شماره ۷۹

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏‌های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید. فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تاکنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. فهرست مقالات این شماره به شرح زیر است:
نگرش نوین به امنیت و رویکرد امنیتی فراگیر چین / افشین شامیری شکفتی؛ بهزاد شاهنده؛ محسن اسلامی

فصلنامه مطالعات راهبردی شماره ۷۸ – علمی-پژوهشی

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏‌های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید.
فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تاکنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. از این تعداد، ۲۳ شماره به صورت ویژه‌نامه به چاپ رسیده که از مهمترین آنها می‏ توان به ویژه نامه ‏های «جهانی‏ شدن»، «ایمان و ایمنی»، «۱۱ سپتامبر»،«روش و نظریه در مطالعات استراتژیک»، «امنیت نرم»، «امنیت انسانی در غرب آسیا» و «پلیس، امنیت و چشم‏ انداز ۱۴۰۴»، اشاره کرد. فهرست مقالات این شماره به شرح زیر است:

بررسی رابطه‏ توسعه‏ یافتگی و پتانسیل‏‌های جغرافیایی در استان‌‏های ایران / ابولفضل قنبری

انتظام فضایی شهرها و برنامه‌ریزی راهبردی استقرار جمعیت در سواحل جنوبی ایران / مهدی میرزاده کوهشاهی؛ نسرین اباذری

استراتژی‏‌های ملت‏‌سازی و توسعه ناموزون در ایران / علیرضا رحیمی

چارچوبی برای سنجش شاخص‏‌های عدالت فرهنگی در استان‏‌ها و مناطق ایران / ابراهیم حاجیانی؛ افسانه زمانی مقدم؛ ملوک سیدآبادی

امنیت و توسعه؛ رویکردی ژئوپلیتیکی به توسعه و توازن در ایران / رضا خلیلی

پیامدهای امنیتی ناموزونی توسعه منطقه‌ای در ایران / محمد خضری؛ خدر فرجی‌راد؛ محمد قاسمی

(یادداشت راهبردی) عدالت منطقه‏‌ای در چشم‌‏انداز ۱۴۰۴ / فرزاد پورسعید

فصلنامه شماره 77

فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات راهبردی- شماره ۷۷

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید.
فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تا کنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری شده است. از این تعداد، ۲۳  شماره به صورت ویژه نامه به چاپ رسیده که از مهمترین آنها می‏‌توان به ویژه نامه‌های «جهانی‏ شدن»، «ایمان و ایمنی»، «۱۱ سپتامبر»، «روش و نظریه در مطالعات استراتژیک»، «امنیت نرم»، «امنیت انسانی در غرب آسیا» و «پلیس، امنیت و چشم‏‌انداز ۱۴۰۴»، اشاره کرد.
دوره و شماره: دوره ۲۰، شماره ۷۷ – شماره پیاپی ۳ (دوره ۳،‌شماره مسلسل ۷۷،)، پاییز ۱۳۹۶، صفحه ۱-۱۹۲
مواضع کلامی شیعه در برابر تروریسم-صفحه ۷-۲۶-سید محمد ساداتی‏ نژاد
استراتژی بازیگران و مسئله تروریسم در غرب آسیا-صفحه ۶۱-۸۸-محمود کلاهچیان؛ عبدالمحمود محمدی لرد
ضد تروریسم نوین-صفحه ۱۴۳-۱۷۸-فرزاد پورسعید
فصلنامه 76

فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات راهبردی- شماره ۷۶

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید.
فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تا کنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری شده است. از این تعداد، ۲۳  شماره به صورت ویژه نامه به چاپ رسیده که از مهمترین آنها می‏‌توان به ویژه نامه‌های «جهانی‏ شدن»، «ایمان و ایمنی»، «۱۱ سپتامبر»، «روش و نظریه در مطالعات استراتژیک»، «امنیت نرم»، «امنیت انسانی در غرب آسیا» و «پلیس، امنیت و چشم‏ا نداز ۱۴۰۴»، اشاره کرد.
شماره جاری: دوره ۲۰، شماره ۷۶ (سال بیستم،‌ شماره ۲، تابستان ۱۳۹۶، شماره مسلسل ۷۶،)، تابستان ۱۳۹۶، صفحه ۱-۱۹۲٫
نسبت امنیت و توسعه؛ الزامات سیاست خارجی/ مهدی شاپوری، مسعود موسوی شفائی، احمد سلطانی‌نژاد
امنیت حقوق مالکیت و توسعه‌نیافتگی در ایران/ فاطمه سرخه‌دهی، حسین راغفر، فرشاد مومنی
محاصره دریایی غزه از منظر حقوق بین‌الملل/ جمشید ممتاز، مسعود علیزاده، شهرام زرنشان
نقش و کارکرد مجمع عمومی سازمان ملل در مبارزه با خشونت و افراط‌گرایی / سید موسی کاظمی نائینی، حسین آل کجباف، بهاره حیدری
فصلنامه شماره 75

فصلنامه مطالعات راهبردی – شماره ۷۵ (علمی- پژوهشی)

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید.
فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تا کنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم،تحقیقات و فناوری شده است. از این تعداد، ۲۳  شماره به صورت ویژه نامه به چاپ رسیده که از مهمترین آنها می‏‌توان به ویژه نامه‌های «جهانی‏ شدن»، «ایمان و ایمنی»، «۱۱ سپتامبر»، «روش و نظریه در مطالعات استراتژیک»، «امنیت نرم»، «امنیت انسانی در غرب آسیا» و «پلیس، امنیت و چشم‏ا نداز ۱۴۰۴»، اشاره کرد.
شماره جاری: دوره ۲۰، شماره ۷۵ (دوره ۱، شماره ۷۵، بهار ۱۳۹۶)، بهار ۱۳۹۶، صفحه ۱-۱۸۱
نظام حقوقی و حقوق بشر در عربستان/ حسن عالی پور؛ محمد یکرنگی
فصلنامه شماره 74

فصلنامه مطالعات راهبردی شماره ۷۴ )علمی-پژوهشی(

پژوهشکده مطالعات راهبردی به منظور توسعه و انباشت سرمایه پژوهشی در خصوص مسایل بنیادین ایران اسلامی و با هدف ارتقاء جایگاه و تعمیق مطالعات بومی در حوزه بررسی‏‏‏‌های راهبردی و امنیت ملی، از بهار ۱۳۷۷۷ اقدام به انتشار فصلنامه مطالعات راهبردی نمود تا محملی برای پیوند میان حوزه علمی و نظام تصمیم‌گیری و اجرایی کشور باشد و به ارتقاء سطح دانش مدیران نظام جمهوری اسلامی و پژوهش‏گران کشور کمک نماید.
فصلنامه مطالعات راهبردی از آغاز تا کنون، به طور منظم انتشار یافته و از شماره ۴۶ (زمستان ۱۳۸۸)، موفق به اخذ درجه علمی- پژوهشی از کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده است. از این تعداد، ۲۳  شماره به صورت ویژه نامه به چاپ رسیده که از مهمترین آنها می‏ توان به ویژه نامه ‏های «جهانی‏ شدن»، «ایمان و ایمنی»، «۱۱ سپتامبر»،«روش و نظریه در مطالعات استراتژیک»، «امنیت نرم»، «امنیت انسانی در غرب آسیا» و «پلیس، امنیت و چشم‏ انداز ۱۴۰۴»، اشاره کرد. فهرست مقالات شماره ۷۴ به ترتیب زیر می‌باشد (برای مشاهده اصل مقالات بر روی عنوان کلیک نمایید):
سنت‌گرایی و نقد اسلام‌گرایی سلفی/محمد طاهری خنکداری/ مجید توسلی رکن‌آبادی
ضرورت راهبردی تعامل نظم حقوقی و تغییرات اجتماعی/علی اکبر گرجی ازندریانی/ سید عبادلله جهان‌بین
تجارت خارجی و امنیت زیست‌محیطی در ایران/مرتضی خورسندی/ نرگس کافی/ حمید آماده