مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت در استان همدان

نظر به ضرورت شناخت مسائل منطقه‌ای در استان همدان و در راستای دستیابی به حکمرانی مطلوب و تحقق اهداف توسعه و پیشرفت، این تحقیق که از نوع تحقیقات پیمایشی می‌باشد با هدف اصلی شناخت مهم‌ترین مسائل استان که مستلزم توجه و تصمیم‌گیری جدی نظام مدیریتی است، انجام پذیرفت. جامعه مورد مطالعه تمامی مدیران، صاحب‌نظران، خبرگان و کارشناسان سازمان‌ها، نهادها و سازمان‌هایی است که به اشکال مختلف در اداره امور استان دارای نقش بوده، که از این میان تعداد ۶۲ نفر خبره در انتخابی هدفمند به‌عنوان حجم نمونه مورد مصاحبه قرار گرفته و داده‌های گردآوری شده با استفاده ازنرم‌افزار گفی مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت .بر اساس نتایج تحقیق ۱۹۶مسئله شناسایی شد که یافته‌ها نشان می‌دهد مسئله ” ضعف مدیریت ” به‌عنوان اولین مسئله کلیدی استان با فاصله محسوسی از سایر مسائل شناخته شده و در ادامه مسائلی چون منافع حزبی، آسیب‌های اقتصادی، بیکاری،نا‌هماهنگی مسئولین، عدم چشم‌انداز، مشکلات صنعت، عدم نظارت، مشکلات آب، عدم تصمیمات کارشناسی، نارضایتی از وضعیت معیشتی موجود، ناامیدی نسبت به آینده، بی‌اعتمادی به مسئولین و نظام تصمیم‌گیری، تورم و گرانی، حاشیه نشینی، اعتیاد به مواد مخدر، رشد طلاق و رشد نارضایتی از ادارات به‌عنوان سایر دغدغه‌های موجود در استان قابل ذکر می‌باشند. قرارگرفتن مسائل فوق در کنار یکدیگر به‌صورت شبکه‌ای بر پیچیدگی حل آن افزوده است.

در نگاهی به آینده، شواهد و قرائن حاکی از آن است به‌دلایلی چند از جمله عدم توجه به مسائل به‌عنوان شبکه مسائل و همچنین ضعف درنگاه راهبردی، کاهش اعتماد عمومی به کارآمدی سیستم، منافع حزبی، آسیب‌های اقتصادی، بیکاری،نا‌هماهنگی مسئولین، عدم چشم‌انداز، مشکلات صنعت، عدم نظارت، مشکلات آب، عدم تصمیمات کارشناسی، به احتمال زیاد مسائل پیش رو کماکان در آینده وجود داشته، رو‌به فزونی رفته و به پیچیدگی و تنوع مسائل و مشکلات در استان افزوده خواهد شد.

راهکارهای پیشنهادی در مسیر حل مسائل و مشکلات استان با تکیه بر قابلیت‌ها وظرفیت‌های استان به‌عنوان یافته‌های تحقیق در محورهایی چون ” توجه کامل به رهنمودهای مقام معظم رهبری در بحث اقتصاد مقاومتی و توجه به توان داخلی جهت حل مشکلات اقتصادی و توجه به معیشت مردم و توجه به مشکلات آنها با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری، برنامه‌ریزی منسجم و بلند‌مدت و نگاه کلان مدیریتی و برنامه‌ریزی مدبرانه،علمی و واقعی، توجه و استناد به اسناد بالا‌دستی و برنامه‌های توسعه پنج ساله کشور و چشم‌انداز‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری با توجه به پتانسیل قوی در بدنه دستگاه‌های اجرایی و داشتن امکانات و منابع در اختیار در حوزه‌های مختلف استان، توسعه فعالیت‌های مرتبط با گردشگری در استان نظر به قابلیت‌های گردشگری استان و معرفی به‌عنوان یکی از مراکز مهم گردشگری جهان و منطقه و برگزاری نشست‌های جهانی گردشگری در استان و ظرفیت‌هایی از جمله گردشگری سلامت برای اتباع کشورهای عربی و آسیای میانه، توجه جدی به مزیت‌های نسبی جغرافیایی و انسانی استان در حوزه کشاورزی و دامپروری، استفاده بیشتر از قابلیت‌های واحدهای تولیدی استان در جهت مراوده با کشورهای همسایه خصوصاً عراق، تلاش و فرهنگ سازی در جهت بهبود روابط اجتماعی در بین شهروندان، تلاش در جهت ایجاد همدلی و روحیه وفاق در بین جریانات سیاسی حاکم در استان، بستر‌سازی بر استفاده بیشتر از سرمایه‌های انسانی موجود در استان، تغییر رویکرد مدیران از مسئله محوری به اتخاذ رویکرد پیشگیرانه، تلاش در جهت اجرای صحیح طرح جامع مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، داشتن شاخص برای انتخاب مدیران از جمله تخصص مدیریتی، افراد انتخابی دارای نگاه کلان و برخوردار از توانایی باشند، استفاده از مدیریت دانش، وجود ارزیابی مدیران، استفاده از مدیران جوان، آموزش و تربیت مدیر ازسوی دانشگاه، انتصاب بر اساس شایسته‌سالاری و پرهیز از انتصاب بر اساس وابستگیهای سیاسی، حزبی و جناحی، استفاده از الگوی موفق علمی، اعتماد به سرمایه کم‌نظیر جوانان، ایجاد نظام قانونمند، حمایت از سرمایه‌گذار و کارآفرین سالم، اولویت دادن به امر صادرات، تغییر و اصلاح الگوی کشت، ایجاد صنایع تبدیلی، ایجاد مرکزیت بازرگانی و خدمات برای غرب کشور، جذب و به‌‌کارگیری نقدینگی بالای مردم استان، نزدیک کردن مدیران دو بخش صنعت و دانشگاه به هم، ایجاد رویکرد رقابت در بازار جهانی محصولات کشاورزی، توجه به مشاغل خرد و خانگی، حمایت از بخش خصوصی و رفع موانع (پنجره باز سرمایه‌گذاری)، استفاده از پس آب فاضلاب در صنعت و کشاورزی و امکانات تسهیلاتی بانک جهانی و دولت در این حوزه، کاهش تعداد کشت در سال، جلوگیری از ایجاد صنایع پرمصرف (مثل فولاد) در استان قابل ذکر است.

مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت

پژوهشکده مطالعات راهبردی از سال ۹۷ اقدام به طراحی یک کلان پروژه با عنوان «مسئله شناسی پیشرفت و امنیت استانی» کرده است. این پروژه بر اساس چارچوب نظری «امنیت به مثابه محصول کشورداری» برآن است تا با انجام پژوهشی نظام‌مند در استان‌های کشور، مسائل حکمرانی در هر استان را شناسایی و برای آگاهی سیاست‌گذاران ملی و استانی در اختیار آنان قرار دهد.

آرمان این پروژه آن است که از طریق استخراج مسائل، اولویت‌بندی آنها و ارائه راهبردهایی برای حل مسائل، بتواند کمبود تجربه حرفه‌ای و شناخت تخصصی کارگزاران از حوزه تحت مسئولیت را که ناشی از برخی اشکالات در «چرخه گردش کارگزاران» است، از بین ببرد.

ضمن آنکه ارائه همزمان یافته‌ها به سیاست‌گذاران ملی و استانی، می‌تواند تناسب و سازگاری سیاست‌ها و تصمیم‌ها با مسائل حکمرانی در اقلیم‌های مختلف کشور را افزایش دهد. ذکر این مطلب لازم است که علت نامگذاری پروژه کلان به نام «مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت»، تأکید پژوهشکده بر این نکته است که تحقق آرمان امنیت از مسیر پیشرفت می‌گذرد. اگرچه رابطه دو مقوله پیشرفت و امنیت بسیار پیچیده است و در جامع‌ترین برداشت می‌توان ارتباطی متقابلاً قوام‌بخش میان آنها متصور بود؛ اما بر اساس «چارچوب نظری امنیت به مثابه محصول کشورداری»، رسیدن به آرمان امنیت ملی، پس از نهادینه شدن یک نظام سیاسی و تثبیت آن، مستلزم تحقق پیشرفت در برداشت بومی آن است. ناگفته پیداست که پیشرفت با شاخص‌هایی که در الگوی اسلامی-ایرانی از آن وجود دارد، نیازمند کشورداری کارآمد است و این سلسله پژوهش‌ها می‌ک‏وشند با افزایش شناخت سیاست‌گذاران از وضعیت حکمرانی و مسائل آن، در راستای رسیدن به وضعیت پیشرفته تأثیرگذار باشند.

بر همین اساس تا کنون این طرح برای ۳ استان نهایی شده و هم اکنون به صورت نسخه چاپی منتشر و در اختیار محققان و سایر علاقه‌مندان قرار دارد.
۱٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان اصفهان
۲٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان خراسان رضوی
۳٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان زنجان
۴٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان لرستان
۵٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان کردستان
۶٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان هرمزگان
۷٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان تهران
۸٫ مسئله‌شناسی پیشرفت و امنیت – استان سیستان و بلوچستان