ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی – شماره ۱۱۰ – خرداد ۱۴۰۰
در شماره ۱۱۰ ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی می‌خوانید:
◄نقش وزرای استراتژیک دولت در حکم‌رانی امنیت ملی/ حسن صدرانیا
مطابق قانون اساسی در ساختار حکم‌رانی امنیت ملی سیاست‌های کلی نظام از سوی مقام معظم رهبری تدوین و ابلاغ می‌شود و رئیس جمهوری نیز موظف است در چارچوب وظایف و اختیارات این سیاستها را اجرا کند. لزوم دستیابی کشور به اهداف این سیاستها اقتضا می‌کند وزارتخانههای راهبردی دولت که از کارگزاران اصلی این سیاستها به شمار میآیند، تأیید مقام معظم رهبری را داشته باشند تا فرایند نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام که از وظایف رهبری در اصل ۱۱۰ قانون اساسی است، به درستی اجرایی شود. در این گزارش تلاش شده علاوه بر شناسایی و معرفی وزارتخانههای راهبردی، ویژگیهای وزیر برای این وزارتخانهها نیز بررسی شود. برای این منظور، از طریق پرسشنامه و نظرخواهی از جامعه آماری وزارتخانههای راهبردی شناسایی و با مصاحبه با کارشناسان هر یک از وزارتخانهها، ویژگیهای وزیر احصا شده است. خرید این مقاله
◄استقبال ایرانیان از کلابهاوس؛ فرصتها و چالش‌ها/ سید مسعود موسوی
ظهور پلتفرم کلابهاوس با استقبال گستردهای در سطح جهان روبه‌رو شده است. در ایران نیز به رغم محدودیتها، چالش‌ها و اختلالهایی که در فعالیت این پلتفرم وجود دارد، فعالیت آن با استقبال قابل توجه جامعه نخبگی روبه‌رو شده است. در این مقاله ضمن تشریح ویژگیهای این پلتفرم، فرصتها و چالش‌های مرتبط با آن مورد بررسی قرار گرفته است.
◄انتخابات خرداد ۱۴۰۰؛ ضرورت تداوم ثبات سیاسی و مدیریتی/ سعید صادقی جقه
انتخابات، سازوکاری مناسب برای جابهجایی منصبهاست و با فراهمکردن زمینه مشارکت همگانی در تعیین سرنوشت، مشروعیت نظامهای سیاسی را افزایش میدهند. با این حال، ماهیت تبلیغات انتخاباتی و ایجاد ناگزیر فضای دوقطبی در انتخابات، بعضاً زمینه شکافهای سیاسی و اجتماعی را فراهم کرده و در دوره پساانتخابات نیز کشور را از خدمات بخشی از نیروها محروم میسازد. در نوشتار حاضر، با بررسی برخی پیامدهای منفی برخاسته از فضای تبلیغات انتخاباتی، توصیه‌هایی برای اجتناب از آن‌ها در دوره پساانتخابات ارائه شده است.
◄آینده برجام و الزامات مربوط به آن/ عبداله قنبرلو
مذاکرات وین برای احیاء برجام مدتی است آغاز شده و ادامه دارد. قرار است این دور از مذاکرات به بازگشت آمریکا به برجام و بازگشت ایران به کلیه تعهدات برجامی سال ۲۰۱۵ منتهی شود. اگرچه تا کنون نتیجه مشخص و قطعی حاصل نشده، اما نشانه‌های مثبتی از فضای مذاکرات منعکس شده است. نتیجه مذاکرات در هر صورت آثار مهمی بر امنیت و منافع ملی جمهوری اسلامی ایران به جا خواهد گذاشت. از این رو، مدیریت صحیح مسائل و تبعات مربوط به مذاکرات ضرورت اساسی است.
◄چشم‌انداز مناسبات ایران و عراق آینده/ محمدعلی قاسمی
در جریان اعتراضات گسترده ماه گذشته و پس از قتل ایهاب الوزنی، فعال ضد حکومتی شناخته‌شده، گروه‌هایی از مردم عراق، کنسولگری ایران در کربلا را مورد حمله قرار داده و شعارهای ضد ایرانی سر دادند. به نظر می‌رسد دولت عراق به دلیل کسری شدید مشروعیت، اختلافات شدید و لاینحل بین نخبگان سیاسی و برخورد خشونت‌آمیز با معترضین، فلج شده و معترضینِ عمدتاً متشکل از جوانان شیعی، امیدی به بهبود اوضاع فعلی ندارند. این عوامل و در کنار آن‌ها تصور فرمانبری نخبگان شیعۀ عراق از ایران، سیطره ایران و طرفداران این کشور بر حوزه‌های سیاست و اقتصاد عراق و همین‌طور اوضاع اقتصاد فسادآمیز و نابسامان اقتصادی این کشور، انتقادات و مخالفت‌ها را به سمت ایران هم سوق داده است.
◄مذاکرات جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی: ابعاد و پیامدهای راهبردی/ علی اکبر اسدی
مذاکرات بین جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی، نشانگر بروز تغییراتی در دیدگاه‌های دو کشور در سطوح دوجانبه و منطقه‌ای و آغاز تلاشهایی برای رسیدن به مرحله متفاوتی از روابط است. این مذاکرات که تا کنون در چند مرحله با میزبانی بغداد برگزار شده و همچنان تداوم دارد، می‌تواند معادلات راهبردی منطقه را دگرگون کرده و به شکل‌گیری روندها و شرایط نوینی در منطقه منجر شود. با توجه به این مهم، مسئله اصلی این نوشتار تبیین پیامدهای راهبردی این مذاکرات در فضای جدید منطقه‌ای و بین‌المللی است.
◄ابتکارعملهایی برای تقویت نقشآفرینی ایران در قفقاز و آسیای میانه/ حسن صادقیان
با توجه به جایگاه استراتژیک مناطق قفقاز و آسیای میانه، کاهش نفوذ ایران در این مناطق و حذف از معادلات سیاسی، اقتصادی، انرژی، فرهنگی و دینی آن، در آینده بسیار خطرآفرین خواهد بود. از این رو، پرسش این است که چگونه می‌توان نقشآفرینی خود را در مناطق مذکور تقویت کرد و چه ابتکارعملهایی برای این هدف وجود دارد؟ در پاسخ، در بخش اول به برخی از موانع و محدودیتهای مهم حضور و نفوذ ایران در قفقاز و آسیای میانه توجه شده است. در بخش دوم، تلاش شده برخی از الگوهای رفتاری سیاست خارجی یکی از رقبای اصلی ایران و ذینفوذ در منطقه قفقاز و آسیای میانه یعنی «ترکیه» معرفی شود. در بخش سوم نیز ابتکار عملهایی برای تقویت نفوذ ایران و تأمین منافع ملی در مناطق مد نظر پیشنهاد شده است.
◄تقابل حماس و رژیم صهیونیستی و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران/ منصور براتی
منازعه ۱۱روزه اخیر میان حماس و رژیم صهیونیستی، پیامدهای سیاسی چشم‌گیری بر جا نهاده که بی‌شک برای همه کشورهای خاورمیانه از اهمیت بالایی برخوردار است. برهم‌خوردن انگاره نفوذناپذیری سپر دفاعی رژیم صهیونیستی، احیای هویت ملی فلسطینی، افزایش محبوبیت راست‌گرایی افراطی در جامعه رژیم صهیونیستی و کاهش امکان هم‌زیستی اعراب و یهودیان از مهم‌ترین نتایج درگیری‌های اخیر به حساب می‌آید. در حالی که انتظار می‌رفت این بحران محبوبیت «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را افزایش دهد، عمده سیاستمداران رژیم صهیونیستی (به ویژه متحدان نتانیاهو) از او به دلیل آتش‌بس بدون تنبیه کافی حماس انتقاد کرده‌اند و نظرسنجی‌های جدید نشان از نارضایتی عامه شهروندان این رژیم از بی بی دارد. به نظر می‌رسد تداوم بحران سیاسی که سرزمین‌های اشغالی را به سوی پنجمین انتخابات سراسری پیاپی ظرف سه سال می‌برد می‌تواند نقطه پایان عمر سیاسی نتانیاهو را رقم بزند.
◄نگاه دیگران: انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و خروج آمریکا از افغانستان/ امین پرتو
دو محوری که در ماه گذشته مورد توجه اندیشکدههای خارجی در ارتباط با مسائل امنیتی ایران قرار داشت، یکی انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ۱۴۰۰ و دیگری برآورد پیامدهای خروج آمریکا از افغانستان بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بود.
◄نگاه دیگران: اطلاعات غلط به مثابه تهدید سایبری/ قاسم ترابی
یکی از مهم‌ترین تهدیدات امنیتی فراگیر برای افراد، سازمان‌ها و البته دولت‌ها که البته هنوز ابعاد و عمق تهدیدزای آن چندان آشکارنشده است، مسئله رو به گسترش اخبار جعلی در فضای سایبر و به خصوص در شبکههای اجتماعی عامهپسند است. با عنایت به این شرایط و جهت آشنایی بیشتر با تهدیدات جدی اخبار جعلی و انواع و اقسام آن، ترجمه و تلخیص مقاله «اطلاعات غلط به مثابه تهدید سایبری» در اولویت قرار گرفت. در این مقاله تمرکز بیشتر نویسنده بر راهکارهای مقابلهای است که می‌تواند برای دیگر کشورها و البته دیگر بازیگرانی که در این حوزه آسیبپذیر هستند، راه‌گشا باشد.
