بایگانی ماه آبان, ۱۴۰۰

در شماره ۱۱۴ ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی می‌خوانید:

◄سیاست‌گذاری در حوزه فضای مجازی؛ چالش‌ها و پیامدها/ سید مسعود موسوی
طرح پیشنهادی نمایندگان مجلس یازدهم درباره «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی»، می‎‌تواند زمینه‌‎ساز تحولات گسترده و ساختاری در مدیریت و سیاست‌گذاری در عرصه فضای مجازی کشور شود. در شرایطی که شائبه‌های زیادی در سطح افکار عمومی و فعالان عرصه فضای مجازی در خصوص این طرح وجود دارد و آن را مقدمه‌‎ای برای محدودیت فضای مجازی قلمداد می‌کنند، در گزارش حاضر تلاش شده ضمن بررسی طرح پیشنهادی مجلس و ویژگی‎های آن، پیامدهای اجرای طرح و راه‌کارهای سیاست‌گذاری کارآمد در فضای مجازی مورد بررسی و تبیین قرار گیرد. خرید این مقاله
◄مدیریت واکسیناسیون عمومی در ایران: درس‏‌هایی برای کشورداری/ مجتبی قلی‌‏پور
مدیریت واکسیناسیون عمومی، سومین مرحله از مدیریت بحران کرونا در جهان است. در این مرحله هم مانند دو مرحلۀ پیشین، کشورهای جهان تا اندازۀ زیادی به دو دستۀ موفق‌ها و ناموفق‌ها قابل تقسیم‌ هستند. در ایران این مرحلۀ حساس از بحران همچون دو مرحلۀ پیشین، همراه با فرازونشیب‌های بسیار بود و در مجموع به گونه‌ای پیش رفت که هم هزینه‌های جانی و مالی کشور را افزایش داد و هم نارضایتی شدید مردمی را در پی داشت که موج پنجم بیماری را قابل پیش‏گیری می‌دانستند. در این نوشتار تلاش می‌کنیم تحلیلی بر ناکامی و کندی ایران در مدیریت واکسیناسیون عمومی به عنوان مرحلۀ سوم از مواجهه با بحران کرونا ارائه دهیم و از تجربۀ این ناکامی، برخی درس‌های راهبردی برای کشورداری کارآمد استخراج کنیم.
◄کرونا و بازگشایی مراکز آموزشی؛ گزینه‏‌ها و چالش‌‏ها/ سعید صادقی جقه
به موازات تداوم شیوع ویروس کرونا، بازگشایی مراکز آموزشی در کشور در دستور کار قرار گرفته است. شتاب واکسیناسیون کرونا از یک طرف و آسیب‏‌ها و کاستی‏‌های آموزش غیرحضوری از جمله مهم‌ترین دلایلی است که مجموعه سیاست‌گذاری نظام آموزشی و نظام سلامت را برای بازگشایی مراکز آموزشی ترغیب می‏‌کند. با این حال، بازگشایی این مراکز حاوی برخی چالش‏‌های احتمالی نیز هست. در نوشتار حاضر با مرور وضعیت واکسیناسیون عمومی و نیز وضعیت آموزش غیرحضوری، گزینه‌‏های پیش رو و چالش‌‏های مرتبط با بازگشایی مراکز آموزشی مورد بررسی قرار گرفته است. خرید این مقاله
◄بازتاب‌های اجتماعی- امنیتی پائیز کم‌بارش/ مراد کاویانی راد
ایران سرزمینی خشک و کم‌بارش است که طی چند دهه گذشته نیز برخاسته از دگرش‌های اقلیمی درگیر پدیده‌های فرین به‌ ویژه امواج گرمایی و خشک‌سالی‌های پیاپی شده است. بر بنیاد پیش‌بینی‌های هواشناسی، در پائیز پیش رو، کشور درگیر کم‏‌بارشی است که دنباله سال آبی خشک گذشته خواهد بود؛ سال خشکی که محدویت منابع آب، امنیت غذایی و آبی کشور را به‌ شدت متأثر کرد. با نگرش به تنگناهای فزاینده آبی، پیش‌بینی می‌شود پائیز امسال فصل پرتنشی در بخش تأمین امنیت غذایی و فراهم‌سازی آب برای بخش‌های آشامیدنی و کشاورزی باشد. نوشتار پیش رو بازتاب‌های اجتماعی- امنیتی پائیز کم‌‏بارش را بررسی و واکاوی می‏‌کند.
◄بررسی سیاست تولید یک میلیون واحد مسکونی در سال/ علیرضا رحیمی
با تبدیل طرح جهش تولید و تأمین مسکن به قانون و ابلاغ آن، وزیر راه و شهرسازی از تهیه شدن برنامه اجرایی دراین‌‏باره، خبر داد. این‌ها نشان‏گر عزم مجلس و دولت برای تحقق وعده تولید سالانه یک میلیون واحد مسکونی برای مقابله بحران مسکن در ایران هستند. شواهد دیگر نیز نشان می‌‏دهد که دست‏یابی به این هدف، نخستین و بالاترین خواسته کنونی دولت سیزدهم در گستره اقتصادی است. ولی این قانون و هدف‏گذاری‏‌های برآمده از آن، منتقدان سرسخت و پرشماری دارد. گزارش زیر می‌‏کوشد با توضیح قانون جهش تولید و تأمین مسکن، دیدگاه‌‏های مدافعان و منتقدان آن را بیان داشته و مورد بررسی قرار دهد.
◄عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگ‌های؛ فرصت‏‌ها و محدودیت‏‌ها/ مهدی شاپوری
در نشست اخیر سران سازمان همکاری شانگهای در تاجیکستان، با موافقت اعضا، فرآیند تبدیل وضعیت جمهوری اسلامی ایران از عضو ناظر به عضویت کامل یا رسمی این سازمان شروع شد که تکمیل این فرآیند یک تا دو سال طول می‌‏کشد. در این نوشتار به نقاط قوت وضعف سازمان همکاری شانگهای، چرایی پذیرش عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران در این سازمان در نشست اخیر سران و فرصت‏‌ها و محدودیت‏‌های این عضویت برای کشورمان پرداخته می‏‌شود. خرید این مقاله
◄توقف مذاکرات وین و آینده توافق هسته ای ایران/ عبداله قنبرلو
انتخابات ریاست جمهوری اخیر (۲۸ خرداد ۱۴۰۰) از دو جهت پرنده هسته‌ای را تحت تأثیر قرار داده است. از یک سو، تحت تأثیر فرایند جابه‌جایی در میان مقامات تصمیم‌گیر، بیش از سه ماه است مذاکرات هسته‌ای وین متوقف شده است. از سوی دیگر، به تبع تغییر دولت، در تاکتیک دولت جدید نسبت به نحوه ادامه مذاکرات هسته‌ای تغییراتی رخ داده است. احتمال از سرگیری مذاکرات در آینده بالاست. در میان مقامات دولت، اظهاراتی مبنی بر ضرورت نتیجه‌محوربودن مذاکرات مطرح شده است. با این حال، ابهاماتی درباره مسائل و مسیر مذاکرات وجود دارد.
◄نگاه اروپا به تحولات جدید افغانستان؛ فرصتی برای ایران/ گروه مطالعات بین‌الملل
اتحادیه اروپا برای جلوگیری از شکل‌گیری موج جدیدی از پناهندگی تحت تأثیر نابسامانی‌های اخیر افغانستان، تصمیم گرفته از طریق همکاری با همسایگان به مدیریت بحران افغانستان بپردازد. نوشتار پیش رو، بر این نکته تأکید دارد که جمهوری اسلامی ایران می‌باید با درک ارزش بالای ژئوپلیتیکی خود در سیاست اروپاییِ افغانستان، از آن به عنوان فرصتی هم برای جذب کمک‌های مالی برای جبران هزینه‌های مهاجران و هم برای تقویت اهرم فشار در سایر حوزه‌های مناسبات دوجانبه بهره ببرد.
◄پیمان ای‌یوکی‌یواس و پیامدهای آن برای نظم جهانی و ایران/ یاسر نورعلی‌وند
از پیمان ای‌یوکی‌یواس بین ایالات متحده، بریتانیا و استرالیا به عنوان یکی از مهم‏ترین پیمان‌های امنیتی جهان پس از جنگ سرد یاد می‌شود. با توجه به این اهمیت راهبردی، نوشتار پیش رو به بررسی چیستی این پیمان، اهداف، ویژگی‌ها و پیامدهای آن برای نظم جهانی و جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
◄نگاه دیگران: مقابله با جنگ ‏شناختی: آگاهی و تاب‏آوری/ قاسم ترابی
هک ‏شناختی یا به تعبیری جامع‌‏تر، جنگ ‌شناختی نوع پیشرفته‌‏تر جنگ اطلاعاتی و فراتر از آن در عصر پساحقیقت و در عصر انقلاب سایبری و همه‌‏گیری اینترنت و شبکه‏‌های مجازی است. در این نوع جنگ، بازیگران مهاجم تلاش می‏‌کنند به فکر و از آن مهم‏تر به بینش، شناخت و نحوه اندیشیدن مخاطبان خود شکل دهند و ذهنیت آن‌ها را به شکل موردی یا عام تغییر دهند.
◄نگاه دیگران: روی کار آمدن طالبان در افغانستان و منافع ایران/ امین پرتو
از زمان اعاده قدرت طالبان بر سراسر افغانستان و سقوط حکومت جمهوری در این کشور، طوفانی از تحلیل و نوشته و گفتگو درباره این دگرگونی برق‏‌آسا و بُهت‏‌آور پدید آمده است. در کنار این سؤالات که آینده افغانستان چه خواهد شد و حکومت دوم طالبان به کدام سو خواهد رفت، آینده منافع و امنیت ملی ایران هم مورد توجه بسیاری از اندیشکده‌‏های خارجی قرار گرفته است.