ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی – شماره ۱۰۵ – دی‌ماه ۱۳۹۹
در شماره ۱۰۵ ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی می‌خوانید:
◄ درآمدی بر چالش‌های حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران/ علی صالح‌نیا
جمهوری اسلامی ایران به تازگی چهل‌سالگی خود را پشت سر گذاشته و به نظر می‌رسد این مسئله بهانه خوبی برای آسیب‌شناسی تجربه ۴۰ ساله حکمرانی در کشور باشد تا در گام دوم انقلاب اسلامی با شناخت بهتر چالش‌های حکمرانی، نسبت به بهبود آن اقدام شود.
اولین و مهم‌ترین چالشی که قبل از هر پژوهشی پیرامون حکمرانی نیازمند توجه است، پرداختن به مفهوم حکمرانی است، چراکه در سال‌های اخیر برای این مفهوم معانی مختلفی قصد شده که بعضاً با آنچه دانشمندان مدیریت دولتی و حکمرانی قصد می‌کنند، تفاوت دارد.
◄ رسانه ملی؛ اعتماد و کارآمدی/ سعید صادقی‌جقه
سازمان صداوسیما در سال‌های اخیر با دستیابی به درک بهتری از تغییرات اجتماعی و تغییر ذائقه و خواستههای مخاطب، تلاش جدیتری برای حفظ مخاطبان و افزایش ضریب تاثیرگذاری در جامعه به کار بسته است که نتیجه آن را می‌توان در تحول در محتوا و قالب بسیاری از تولیدات این سازمان مشاهده کرد. با این حال، سازمان صدا و سیما به خاطر محدودیتهای قانونی، سیاستی، شرعی، رواج رسانههای رقیب در فضای مجازی و حوزه ماهواره و نیز برخی رویکردهای سلیقهای با چالش‌های بسیاری نیز مواجه است.
◄ تنش در روابط قوا و لزوم وحدت مسئولین در شرایط جنگ اقتصادی/ سیدعلی مرندی
فهم منشأ اختلافهاو تعارضات، خود نقشی بنیادین در حل آنها دارد. ریشه همه تعارضات را نباید مبتنی بر منفعت‌طلبی شخصی، دعوای حزبی و عدم حسن‌نیت تفسیر کرد. همین مسئله زمینه گفتگو، درک متقابل و حل مخاصمات را فراهم می‌کند.
از طریق قانون‌گرایی و الزام به فرایند‌های قانونی می‌توان بخش اعظمی از مجادلات و اختلافات میان مسئولین را سامان داد. «قانون»، مرجع اساسی حل اختلافات در نظام سیاسی است و همه مسئولان از رهبری تا سران قوا و سایر مدیران باید به آن پایبند باشند.
◄ بخش جرائم امنیتی لایحه تعزیرات: نوآوری‌ها و بایسته‌ها/ حسن عالی‌پور
حساسیت و ظرافت جرمانگاری مرتبط با امنیت ملی از سه بعد مطرح می‌شود: مبنا، مصداق و پیامد. مبنای جرائم ضد امنیت ملی، قدرت سیاسی یا قدرت دولت است. در جرمانگاری رفتارهای ضد امنیت ملی، در گام نخست باید تراز میان مبانی جرمانگاری (اخلاق، مذهب، قدرت و مصلحت) سنجیده شود؛ چراکه رفتارهای ضد امنیت ملی عموماً بر محور دولت یا حکومت‌اند که جایگاه استواری در گزاره‌های اخلاقی و مذهبی ندارند.
◄ تقسیم استان سیستان و بلوچستان؛ الزامات و رویکردها/ حسن صدرانیا
استان سیستان و بلوچستان به رغم مزیتهای جغرافیایی منحصر به فرد، جزو استانهای کمترتوسعهیافته و محروم کشور به شمار میآید. در تقسیمات کشوری، استان سیستان و بلوچستان ۱۹ شهرستان، ۴۸ بخش، ۱۱۲ دهستان و ۳۷ شهر دارد. وسیعترین شهرستان‌های استان، زاهدان است که به تنهایی نزدیک به ۱۷درصد مساحت استان را فرا گرفته و پرجمعیت ترین شهرستان‌های استان شهر زاهدان است که نزدیک به ۲۴/۲۴ درصد از کل جمعیت استان را به خود اختصاص داده است. تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع) استان حدود ۳/۱۵ است.
◄ ترور شهید فخری‌زاده به مثابه شکست اطلاعاتی؛ سببها و بایسته‌ها/ فرزاد پورسعید
در چارچوب نظریه‌های عام و یکسان‌‌انگار شکست اطلاعاتی، می‌بایست ترور شهید فخری‌زاده را در قالب شکست در یک یا چند مرحله از مراحل مختلف چرخه اطلاعاتی فهم کرد. در این صورت، قاعدتاً دلیل عمده شکست، تبدیل‌نشدن هشدار و برآورد اطلاعاتی به اقدام مناسب حفاظتی و ضد اطلاعاتی بوده است که دلیل آن نیز قاعدتاً نبود ارتباط و انسجام مؤثر میان نهادهای ذی‌ربط است.
◄ عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی منطقه و پیامد آن برای ورزش ایران/ سیدمسعود موسوی‌آشان
دامنه پروسه عادیسازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی منطقه، میتواند به عرصه ورزش نیز کشیده شود. در سایه پروژه عادیسازی، امکان بازگشت ورزش رژیم صهیونیستی به ذیل ورزش منطقه آسیا وجود دارد. چنین رخدادی پیامدهای عدیدهای برای ورزش و امنیت ملی کشورمان به همراه خواهد داشت.
◄ توافق قرهباغ و منافع بازیگران ذینفع/ مهدی شاپوری
معنای توافق قرهباغ این است که روسیه هنوز بازیگر اصلی در منطقه‌ای است که آن را «خارج نزدیک» خود میداند و توان کنترل و مدیریت چالشها و تنشها در این منطقه را دارد. بر اساس توافق صورتگرفته، نیروهای روسی در منطقه تماس میان آذربایجان و ارمنستان در قرهباغ و کریدور لاچین مستقر خواهند شد و حضور آنها هر پنج سال یکبار بهصورت خودکار تمدید خواهد شد؛ مگر اینکه یکی از کشورهای طرف توافق قصد خود را برای انقضای این بند قبل از پایان پنج سال اعلام کند. همچنین در بند ۹ توافق مذکور، کنترل ارتباطات حمل و نقلی بین آذربایجان و نخجوان از طریق خاک ارمنستان به سرویس امنیت فدرال روسیه داده شده است.
◄ شعرخوانی اردوغان در رژه پیروزی باکو؛ تأملی بر ملاحظات و منافع ملی ایران/ ولی کوزه‌گر کالجی
در رابطه با شعرخوانی اردوغان در رژه پیروزی باکو در ۲۰ آذر ۱۳۹۹ با این مضمون که «ارس را جدا کردند و آن را با میلههای آهنی و سنگ پر کردند/ من از تو جدا نمیشد، ما را به زور جدا کردند»، نکات و ملاحظات زیر شایان توجه است.
۱- اشاره اردوغان به نام سه رودخانه «تَرتَر»، «کؤندَلَن» و «ارس» در متن سخنرانی و شعر؛ ۲- شناخت کمتر جامعه ایرانی و آذری از ترانه «آراز آراز، خان آراز» که نخستین بار بعد از غرقشدن صمد بهرنگی در دهه ۱۳۴۰ شمسی در رودخانه ارس توسط عاشیق‌های آذربایجانِ ایران سروده شده است؛ ۳- علاقه شخصی اردوغان به شعر و شعرخوانی اعم از اشعار فارسی، آذری و ترکی استانبولی که از منظر روانشناسی سیاسی و احتمال تکرار آن در آینده بسیار حائز اهمیت است؛
◄ گفتگوهای منطقه‌ای؛ الزامات، فرصتها و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران/ وحیده احمدی
توافق بیسابقه لغو صدور ویزا میان اماراتی و رژیم صهیونیستی، سفر قریب الوقوع نخستوزیر رژیم صهیونیستی به امارات و بحرین با دعوت رسمی همتای بحرینی، چشمانداز وسوسهکننده افزایش حجم تجارت خارجی بین این رژیم و کشورهای حاشیه خلیج فارس، تفاهمنامه ورزشی اخیر بین این رژیم و اماراتیها، ورود بیسابقه زیردریایی این رژیم به آبهای خلیج فارس و… نشان از آن دارد که این رژیم بلاخره به هدف استراتژیک خود یعنی حضور در فضای حیاتی ایران دست یافته است.
◄راهبرد اروپا در قبال ایران در دوره بایدن/ یاسر نورعلی‌وند
با روی کارآمدن جو بایدن و استقبال وی از همکاری و اتحاد فراآتلانتیک در امور جهانی به ویژه مسئله ایران، یکبار دیگر اروپایی‌ها از حاشیه به متن آمده و از نقشی کانونی و ایجابی در موضوع ایران برخوردار خواهند شد.
نقش محوری اروپایی‌ها در انعقاد برجام در سال ۲۰۱۵ و حفظ این توافق پس از خروج ترامپ از آن، تمایل شدید دولت بایدن به احیای اتحاد فراآتلانتیک در برخورد با امور جهانی از جمله مسئله ایران، چالش‌های بسیار زیاد ایالات متحده در داخل، تمایل این کشور به کاهش نقش خود در خاورمیانه و واسپاری مدیریت امور این منطقه به متحدان خود و تمرکز بیشتر بر شرق دور، از جمله عواملی هستند که موجب افزایش نقش و اهمیت اروپایی‌ها در دوره جدید خواهند شد.
◄سیاست خارجی دولت بایدن با توجه به کارگزاران آن/محمود یزدان‌فام
در شکل‌گیری سیاست خارجی آمریکا شاخه اجرایی (دولت) نقش اساسی دارد. در دولت نیز جدا از رئیس جمهور که رئیس دولت و مسئولیت رهبری آمریکا در داخل و خارج را بر عهده دارد، معاون رئیس جمهور، وزیر خارجه، مشاور امنیت ملی، وزیر دفاع، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی و وزیر خزانهداری نقش مهمی در شکل‌دادن به سیاست خارجی آمریکا ایفا می‌کنند.
◄ انتخابات ریاست جمهوری سال آینده، ترور شهید فخری‌زاده و وضعیت حقوق بشر/ امین پرتو
انتخابات سال آینده ریاست جمهوری در کنار تحلیل پیامدهای ترور شهید فخری‌زاده و نیز وضعیت حقوق بشر در ایران، موضوعات مورد توجه اندیشکدههای خارجی در رابطه با وضعیت داخلی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در ماه گذشته بوده است.
خرید مستقیم ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی شماره ۱۰۵ با تخفیف ویژه
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.